Κυριακή 18 Ιουλίου 2010

ΛΟΓΑΡΙΑΣΑΤΕ ΛΑΘΟΣ (ΓΙΩΡΓΟΣ ΝΤΑΛΑΡΑΣ)

ΤΟ ΤΡΕΝΟ

 Το 2000 επιβιβάστηκα μαζί με 100 άλλους λογοτέχνες σ' ένα τρένο από τη Λισαβόνα και διασχίσαμε την Ευρώπη μέχρι την Βαλτική και πίσω σε 48 μέρες. Το κάτωθι κείμενο είναι γέννημα εκείνου του ταξιδιού.
------------------------------------------------------------------------------------------------------
Πίστευα πάντα ότι τα τρένα είχαν την δική τους μαγεία. Τα τρένα και οι σταθμοί των τρένων. Ισως επηρεασμένος από την εξάχρονη θητεία μου στην Σοβιετική Ενωση όπου όλα όσα συνέθεταν την σιδηροδρομική πραγματικότητα της χώρας, ανέδιναν μια εικόνα αποσύνθεσης. Καθρέφτιζαν το είδωλο μιας χώρας που μετασχηματιζόταν, έφευγε. Και τα τρένα πάντα φεύγουν….

Αυτή η αίσθηση της αποσύνθεσης είναι ιδιαίτερα ωφέλιμη για τους ποιητές.

Τους ανοίγει την πόρτα της αναζήτησης. Αποτελεί ερέθισμα και βασική πρώτη ύλη. Μια γεννοβόλος αποσυνθετική δύναμη είναι και η ποίηση στο κάτω-κάτω.

Πότε μου όμως δεν περίμενα ότι θα μου λάχει να ταξιδέψω σε 11 χώρες και καμιά εικοσαριά πόλεις μέσα σε 45 μέρες, μέ εφτά διαφορετικά τρένα, που στην ουσία τους ήταν όλα τους ένα τρένο. Και βεβαίως, ποτέ δεν φαντάστηκα ότι μαζί μου σε αυτό το ταξίδι θα ήταν κάπου 100 λογοτέχνες από 43 χώρες.

Τώρα που γράφω σκέφτομαι « να επιτέλους κάτι για το οποίο μπορείς να μιλήσεις». Στην εποχή μας η σιωπή δεν αξίζει πολλά πράγματα. Η σιωπή δεν πουλά. Ο ήχος και στη συνέχεια η εικόνα, την έχουν κονιορτοποιήσει.

Ολα όμως εξακολουθούν να είναι σιωπή γιατί όταν τα πάντα εκλείψουν, αυτή θα παραμείνει βασιλεύουσα. Από τη σιωπή του εμβρύου ερχόμαστε και στην σιωπή του τάφου καταλήγουμε. Στο μεσοδιάστημα της ζωής είναι που θορυβούμε, δικαίως ή αδίκως. Οταν λοιπόν έχουμε κάτι να πούμε, είναι καλό να το λέμε. Τότε η αναίρεση της σιωπής δικαιώνεται.

Πώς βρεθήκαμε στο τρένο τόσοι ξένοι μεταξύ μας; θα διερωτάστε. Το οφείλουμε στον κύριο George Nagelmackers- ένα Βέλγο τραπεζίτη που το 1884 περιέγραψε σε μια συνάντηση της Compagnie Internationale des Vagons-Lits-που ίδρυσε ο ίδιος- το εξής δικό του όραμα. Την εγκαθίδρυση μιας σιδηροδρομικής γραμμής που θα ξεκινά από την Αγία Πετρούπολη και μέσω Βερολίνου, Παρισίων και Μαδρίτης, θα καταλήγει στη Λισσαβώνα, όπου θα συνδέεται με τα υπερωκεάνια για τη Νότιο Αμερική. Το τρένο αυτό-σύμφωνα με τον φαντασιόπληκτο τραπεζίτη- θα αποκαλείτο Εξπρές Βορρά-Νότου και θα συντόμευε την διαδρομή από το Παρίσι στην Αγία Πετρούπολη κατά 20 ώρες.

Επρεπε να περάσουν 116 χρόνια για να υλοποιηθεί η τρελή ιδέα του Βέλγου τραπεζίτη, ο οποίος τουλάχιστον σε σχέση με τους περισσότερους ομοειδείς του-τότε ή τώρα-έκανε όνειρα και είχε οράματα.

Την ιδέα υλοποίησε ένας Γερμανός, ο Δρ Τόμας Βόλφγκαρτ, διευθυντής πολιτιστικού ινστιτούτου και τα πειραματόζωα, είμασταν εμείς.

Η διαδρομή που ακολουθήσαμε όμως, εκτός του ότι ήταν εμπλουτισμένη με χώρες και πόλεις που ο κ. Nagelmackers ενδεχομένως ποτέ δεν φαντάστηκε να συμπεριλάβει, εκτυλίχθηκε προς διαφορετική διεύθυνση, αντίστροφα. Ο Βορράς-Νότος έγινε Νότος-Βορράς. Εν πάση περπτώσει, δε νομίζω ο κ. Nagelmackers να έχει παράπονο επειδή του αλλάξαμε λίγο τα σχέδια. Στο κάτω-κάτω δεν επρόκειτο να μπαρκάρουμε σε κανενός είδους υπερωκεάνιο.

Ξεκινήσαμε από τη Λισσαβώνα και καταλήξαμε στο Βερολίνο-που φιλοδοξεί με αρκετή δόση ματαιοδοξίας να γίνει η πρωτεύουσα της Ευρώπης του μέλλοντος- αφού διήλθαμε τις Βαλτικές χώρες, τη Ρωσία και τη Λευκορωσία.



Λισσαβώνα



Πρώτος σταθμός ή μάλλον σημείο συγκέντρωσης η Λισσαβώνα. Μια πόλη σταυροδρόμι τριών ηπείρων-δυό κοντινών της Ευρώπης και της Αφρικής και μιας μακρινής-της Νότιας Αμερικής. Αυτή η απόσταση των 8 περίπου ωρών με το αεροπλάνο και των κάποιων ημερών με το πλοίο, που γεμίζει από το κρύο νερό του Ατλαντικού, μοιάζει να έχει καθορίσει την ψυχοσύνθεση των Πορτογάλων, δημιουργώντας μια μόνιμα μελαγχολική διάθεση που έχει τις ρίζες σε κάτι που δεν μπορεί να φτάσε και σε κάτι που είναι καταδικασμένη αιώνια να ατενίζει.

Η Λισσαβώνα-η πόλη του Μαγγελάνου, έμφορτη με πολέμους, κατακτήσεις, πολιτισμικές συνουσίες και ανθρώπινους έρωτες, μιας ιστορίας που μεταφέρει ένα βαρύ φορτίο στο ευρωπαϊκό της σήμερα διαμορφώνοντάς το με τρόπο μοναδικό. Η Λισσαβώνα με το μπαρόκ στην αρχιτεκτονική των εκκλησιών, τα καπηλειά που ολοένα και πληθαίνουν όπως πορεύεσαι για το λιμάνι, τις ευωδίες της ψημένης σαρδέλας, το καλό και σχετικά φθηνό κρασί. Η Λισσαβώνα με τη γέφυρα Βάσκο Ντε Κάμα μήκους 16 χιλιομέτρων(!) και άλλες τόσες μικρότερες, με το τεράστιο άγαλμα του Χριστού πάνω στο λόφο να κυριαρχεί θαρρείς σε όλους τους ορίζοντες!

Ο Ατλαντικός. Αυτός ευθύνεται για τις όχι και τόσο ομαλές προσγειώσεις των αεροπλάνων στο αεροδρόμιο της Λισσαβώνας. Ενα δυνατό ρεύμα αέρος εξέρχεται συνεχώς από το τεράστιο στόμα του, λες και θέλει να σε συμπαρασύρει στο βυθό του.Πολύ αργότερα η Πορτογαλέζα ποιήτρια Αννα Λουίζα Αμαράλ θα μου πεί ότι σε ορισμένες παράκτιες περιοχές της χώρας της, ειδικά στο Βορρά, το νερό του ωκεανού είναι τόσο κρύο που ακόμα και το καλοκαίρι δεν προσφέρεται για μπάνια.

Εκατό λοιπόν λογοτέχνες σ’ ένα ξενοδοχείο στη Λισσαβώνα. Πόσο τραγικό για τους υπαλλήλους του ξενοδοχείου! Φθάσαμε στις 3 Αυγούστου και καταλύσαμε σ’ αξιοπρεπέστατο ξενοδοχείο της Πορτογαλικής πρωτεύουσας.

Το επόμενο βράδυ μας μάζεψαν σε μια αίθουσα για την επίσημη υποδοχή.

Εκεί ήταν και ο βραβευμένος με Νόμπελ λογοτεχνίας Πορτογάλος συγγραφέας Ζοζέ Σαραμάγκου. “Καθένας σας είστε μια χώρα. Θα μεταφέρετε μαζί σας σε αυτό το ταξίδι τον πολιτισμό από τον οποίο προέρχεστε. Αυτός εξάλλου είναι ο πλούτος της Ευρώπη” μας είπε.

Από την Λισσαβώνα πήρα την φιλοξενία των ανθρώπων της (τουλάχιστον αυτών που μας υποδέχτηκαν), την πολυπολιτισμικότητα-το αραβικό, το λατινικό και ευρωπαϊκό στοιχείο σμίγουν αρμονικά μεταξύ τους- και τις έντονες κοινωνικές αντιθέσεις. Η Λισσαβώνα είναι μια σύγχρονη πόλη μόνο στην περίμετρο του κέντρου της. Στις παρυφές η φτώχεια ιδιαίτερα μεταξύ των μεταναστών αποτελεί σημείο κατατεθέν. Δεν είναι τυχαίο που η Πορτογαλία συγκαταλέγεται μεταξύ των φτωχώτερων ευρωπαϊκών χωρών.

Το επόμενο βράδυ στο καφέ –Internet πάνω σ΄ ένα ύψωμα απ’ όπου μπορούσες να ατενίσεις μεγάλο μέρος της φωτισμένης πόλης, είχαμε την τύχη να ακούσουμε μουσική “φάντο”- παραδοσιακή μουσική της Πορτογαλίας- θλιμμένη, ερωτική που απαιτεί ψηλές ερμηνευτικές ικανότητες από τον καλλιτέχνη. Τη μέρα περιδιάβαση σε ιστορικούς χώρους, μουσεία και λογοτεχνικές λέσχες με ιστορία εκατοντάδων ετών. Εκεί τον παλιό καιρό σύχναζαν γνωστοί Πορτογάλλοι λογοτέχνες, ήταν τα στέκια τους. Μερικές από τις λέσχες ήταν “κλειστές” με την έννοια ότι η είσοδος επιτρεπόταν μόνο στα μέλη και απαγορευόταν στις γυναίκες. Κι΄εκεί που επιτρεπόταν, οι πικάντικες ιστορίες έδιναν και έπαιρναν.

Ολα τα καλά όμως κάποτε τελειώνουν ή αρχίζουν. Ετσι ήρθε η μέρα της αναχώρησης. Στις 7 Ιουνίου συγκεντρωθήκαμε στο σταθμό του τρένου. Είχε απόβροχο. Η Μαδρίτη μας περίμενε.









Μαδρίτη



Το ταξίδι προς την ισπανική πρωτεύουσα σ’ ένα αργό τρένο κράτησε οκτώ ώρες. Το τοπίο έμοιαζε μάλλον με την πεδιάδα της Μεσαορίας-ατέλειωτες πεδιάδες και ελαιόδεντρα. Πού και πού κάποιες βουνοκορφές ξεπρόβαλλαν από το βάθος του ορίζοντα για να σπάσουν την μονοτονία του κίτρινου με το γκρίζο τους.

Φθάσαμε στον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό της Μαδρίτης αργά το απόγευμα-ένα επιβλητικό κτίριο που έμοιαζε περισσότερο με εμπορικό κέντρο. Μας υποδέχτηκαν δημοσιογράφοι, τηλεοπτικά συνεργεία και οι Ισπανοί οργανωτές. Μετά από ένα τέτοιο ταξίδι, το μόνο που θέλεις είναι να ξεκουραστείς, αλλά που καιρός για τέτοια.

Η Μαδρίτη είναι ένα έξοχο μέρος για περιηγήσεις. Μια πόλη με ατέλειωτα πράσινα πάρκα, απαράμιλλη αρχιτεκτονική, φινέτσα και ιστορικότητα. Η ιστορικότητα συνυπάρχει με την ανάπτυξη. Στην ουσία η Μαδρίτη είναι μια μεγάλη σύγχρονη ευρωπαϊκή πόλη με καλπάζουσα τεχνολογική ανάπτυξη. Το μόνο πρόβλημα είναι ότι αν δεν μιλάς ισπανικά είναι δύσκολο να συνεννοηθείς! Οι Ισπανοί επιμένουν στη γλώσσα τους όσο κι αν προσπαθήσεις να τους εξηγήσεις ότι δεν καταλαβαίνεις! Οσοι γνωρίζουν μια ξένη γλώσσα, αυτή είναι η γαλλική. Επισκεφθήκαμε το περίφημο μουσείο “Ελ Πράδο” όπου κανείς έχει την ευκαιρία να γνωρίσει από κοντά το μεγαλείο της τέχνης του Ελ Γκρέκο, του Μποτιτσέλλι, του Γκόγια του Ιερώνυμου Μπος, του Βελάσκεθ κλπ. Για να να τα δείς όλα πρέπει να ξοδέψεις μέρες. Οι φανατικοί του είδους το κάνουν και το απολαμβάνουν. Εμείς είχαμε μόνο δυό μέρες στην δάθεσή μας, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων αφιερώθηκε σε λογοτεχνικές εκδηλώσεις-συζήτησεις για την Ιβηρική και Ευρωπαϊκή λογοτεχνία, απαγγελίες ποιημάτων. Στο μεταξύ αρχίσαμε να γνωριζόμαστε μεταξύ μας, να κάνουμε τις επιλογές του στύλ “αυτός είναι καλός για παρέα” ή “αυτός είναι αρκετά απόκοσμος ή εκκεντρικός ώστε να μην έχω όρεξη να κάνω παρέα μαζί του”. Την τελευταία μέρα της παραμονής μας στην Ιβηρική πρωτεύουσα διοργανώθηκε επίσκεψη στο μνημείο του Πούσκιν το οποίο βρίσκεται σ’ ένα πάρκο στο κέντρο της Μαδρίτης. Το βράδυ αναχώρηση για το Μπορντώ, με μια ενδιάμεση στάση μερικών λεπτών στο Σαν Σεμπάστιαν-τη πόλη των Βάσκων- για να αλλάξουμε τρένο. Σύμφωνα με το αρχικό πρόγραμμα η πόλη αυτή θα μας φιλοξενούσε για κάποιες μέρες, όμως την τελευταία στιγμή ακύρωσε τη συμμετοχή της. Κυκλοφόρησαν φήμες που ποτέ δεν επιβεβαιώθηκαν ότι η απόφαση σχετιζόταν με την τεταμένη κατάσταση που όλοι γνωρίζουμε. Ο σταθμός έμοιαζε ερειπωμένος χαράματα που φθάσαμε εξαντλημένοι από την διανυκτέρευση στις στενές και άβολες καμπίνες ενός τρένου που τρέκλιζε όλη τη νύχτα πάνω στις γραμμές σαν μεθυσμένο.

Ο ουρανός κυοφορούσε θύελλα, ενώ από απέναντι κυριαρχούσε ένα τεράστιο μολυβί βουνό που λες και συνηγορούσε υπέρ του αυτονομιστικού κινήματος της ΕΤΑ, προστατεύοντας την πόλη με τον όγκο του, γέρνοντας ελαφρώς προς αυτήν, σκεπάζοντάς την.

Μερικές εβδομάδες αργότερα κι’ ενώ βρισκόμασταν σ’ ένα εστιατόριο στην Αγία Πετρούπολη έκανα το λάθος να αποκαλέσω τον Βάσκο συγγραφέα που βρισκόταν μαζί μας, ονόματι Ετόρτα, Ισπανό. Είδα το βλέμμα του να σκοτεινιάζει. Σηκώθηκε αμέσως από την καρέκλα του και με απειλητικό ύφος μου ξεκαθάρισε ότι μόνο Ισπανός δεν είναι και πώς όταν δεν γνωρίζω πράγματα και καταστάσεις είναι καλύτερα να μην μιλώ. Κατάπια τη γλώσσα μου αναγκαστικά. Αυτή η σκηνή απεικονίζει νομίζω με τον πιο ανάγλυφο τρόπο όσα προανέφερα πιο πάνω για το Σαν Σεμπάστιαν, το υπαρκτό πρόβλημα συνοχής που αντιμετωπίζει η Ισπανία, που στις μέρες μας παίρνει όλο και πιο δραματικές διαστάσεις.

Επιβιβαστήκαμε στο γαλλικό τρένο-ένα σύγχρονο τεχνολογικό θαύμα που μπορεί να αναπτύξει ταχύτητα μέχρι 300χλμ- μετά τη σχεδόν τρομαχτική εμπειρία του Σαν Σεμπάστιαν και τραβήξαμε για το Μπορντώ μέσω Πυρηναίων. Το Μπορντώ είναι η πόλη του ακριβού οίνου αλλά όχι της κραιπάλης.

(Στο επόμενο: Μπορντώ-Παρίσι. Ουπς. Ξέχασα αυτό δεν γράφτηκε ποτέ).

Κριτικές

"Τα ποιήματα σας είναι ό,τι πιο ουσιαστικό και αληθινό έχω διαβάσει τον τελευταίο καιρό"

Ντίνος Χριστιανόπουλος



«.....Κάθε φορά που πάεις να πείς πάει σώθηκε η ποίηση θα βγεί κάποιος να σε διαψεύσει. Κάθε φορά που απελπίζεσαι θα βγεί η ποίηση να σου θυμίσει ότι δεν απελπίστηκες αρκετά. Οταν ένας ποιητής σου θυμίζει κάτι που δεν ήξερες τότε εποίησε. Οταν σε κάνει να σταματήσεις και να σκεφτείς τότε ανακεφαλαιώνει τον κόσμο. Οταν ένας ποιητής σου επιτρέπει τότε εκείνος παραμένει όμηρος και εσύ ελευθερώνεσαι. Αν δεν οσμιστείς ναρκοπέδιο τότε η ποίηση πήγε στην Δερύνεια για τουρισμό και θα γυρίσει πίσω σώα και αφελής....Αυτά ανέγνωσα από τον Γιώργο Χριστοδουλίδη και έτσι τα γράφω»


Δρα Νίκη Κατσαούνη, εφημερίδα «ΧΑΡΑΥΓΗ» 14 Οκτωβρίου 2001





«......Στο ονειροτριβείο του Γιώργου Χριστοδουλίδη το καθαυτό κείμενο παραδίδει ένα λόγο κάθε άλλο παρά πρωτόλειο.Καλά επεξεργασμένοι και στέρεοι στίχοι χωρίς περιττά στολίδια, εμφανίζονται έτοιμοι να «κοινωνιολογήσουν» να μιλήσουν δηλαδή για το «έξω»(που δεν το επισκέπτονται ιδιαιτέρως συχνά οι μούσες στα χρόνια μας) χωρίς να ολισθήσουν στον καταγγελτικό τόνο....Αλλά αυτό που ενδιαφέρει κυρίως είναι ο τρόπος κι ο τόνος της συλλογής:Ο τρόπος της πικραμένης ειρωνείας που αποδραματοποιεί τα πράγματα και η οποία σε κάποιους στίχους δεν αρνείται και τον χλευασμό στο ίδιο το ποίημα»



Παντελής Μπουκάλας, εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ (ΑΘΗΝΑ) 2002





«...Από τις ποιητικές συλλογές που κυκλοφόρησαν στην Κύπρο κατά την τελευταία πενταετία και ανήκουν σε νέους, ξεχώρισαν τα βιβλία «ΕΝΙΑ» 1996 του Γιώργου Χριστοδουλίδη και «ΣΥΝΤΟΜΕΣ ΠΑΤΡΙΔΕΣ» 1998 του Στέφανου Σταυρίδη»



Λευτέρης Παπαλεοντίου κριτικός ποίησης, καθηγητής νεοελληνικής λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο Κύπρο



«Ο Χριστοδουλίδης αποτελεί μια ευχάριστη έκπληξη στη σύγχρονη ποιητική παραγωγή της Κύπρου... Χειρίζεται με επάρκεια μια μετρημένη στοχαστική γραφή...Συνήθως συστήνει ένα ποιητικό υποκείμενο που στοχάζεται νηφάλια πάνω στα πράγματα και αντιμετωπίζει με στωικότητα και απομυθοποιητική διάθεση πρόσωπα και καταστάσεις.Θεματοποιεί τον ατελέσφορο αγώνα του ανθρώπου που άλλοτε επιχειρεί να κατακτήσει τις κορυφές της ζωής και άλλοτε περιορίζεται στην αφάνεια ώσπου να αντικρίσει το επερχόμενο τέλος, τον θάνατο...»

Λευτέρης Παπαλεοντίου κριτικός ποίησης, καθηγητής νεοελληνικής λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο Κύπρο, Λογοτεχνικό περιοδικό ΝΕΑ ΕΠΟΧΗ



************************



«Η ποιητική συλλογή του Γιώργου Χριστοδουλίδη «Ονειροτριβείο» κινείται με άνεση στο χώρο της σύγχρονης ποίησης....Υπάρχει μια δραματική αίσθηση της φθοράς και του ανέλπιδου που διατυπώνονται μ’ ένα σύγχρονο ποιητικό ύφος κι ένα καλοζυγισμένο λόγο»



Σκεπτικό βράβευσης του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού του Γιώργου Χριστοδουλίδη για την ποιητική συλλογή «Ονειροτριβείο»





«....Προσωπικά είχα να διαβάσω εδώ και πολλά χρόνια τέτοια ώριμη, επιβλητική και προσωπική ποίηση.Ο Χριστοδουλίδης γράφει ποίηση για να την στερεώσει μέσα στον καθάριο λόγο αλλά και για να στερεώσει το ΕΙΝΑΙ του με τον λόγο. Και εδώ είναι πιστεύω ακριβώς η ειδοποιός διαφορά που χαρακτηρίζει την νέα γενιά των ποιητών της Κύπρου, δηλαδή της γενιάς του Γιώργου Χριστοδουλίδη με την αμέσως προηγούμενη γενιά ποιητών....»



Χρήστος Μαυρής, ποιητής, ΧΑΡΑΥΓΗ 14/10/2001





«....Μια τέτοια φανέρωση ουσιώδους και ρωμαλέου λόγου πέτυχε ο Γιώργος Χριστοδουλίδης με τη νέα του συλλογή «Εγχειρίδιο Καλλιεργητή».Μια ανασκαφική πλοήγηση στα χέρσα εδάφη της γλώσσας με την ανιδιοτελή προσφορά της πλήρους άνθησης»



Μιχάλης Παπαδόπουλος, ποιητής, κριτικός λογοτεχνίας εφημερίδα ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΜΑΡΤΙΟΣ 2005

Τετάρτη 14 Ιουλίου 2010

ΚΑΠΟΤΕ ΗΜΟΥΝ ΠΟΤΑΜΟΣ

Το τραγούδι μας, ψιθύρισες
το θυμάσαι;
Δεν θυμάμαι τίποτα πια
εδώ και πολύ καιρό
έχω λιμνάσει
με γέννησε ένας καταρράκτης
που τρέχει χωρίς μνήμη αδιάκοπα
που τρέχει πολύ νερό αδιάκοπα
δεν σταματά
αποκομμένος από την πηγή του
ενσωμάτωσε όλο το μήκος της αποδημίας του
και το πλάτος της έλλειψης του
βάθος μου ζητάς
αλλά σε λίγο ρηχό ρυάκι θ’ απομείνω
και μετά θα ξεραθώ
σε μακρύ αποτύπωμα
μόνο να κελαρύζω μπορώ
την επικείμενη αφυδάτωση μου

Τρίτη 13 Ιουλίου 2010

Αρχιτελώνηδες και Φαρισαίοι ή πατώντας ένα λάθος κουμπί

Εξαγγέλλοντας τη δίκαιη κοινωνία, ο τότε υποψήφιος και νυν Πρόεδρος της Δημοκρατίας ποτέ ίσως δεν θα φανταζόταν ότι στην πλήρωση υψηλής κλίμακας θέσεων στη δημόσια υπηρεσία (πχ θέση διευθυντή Τελωνείων ή Αρχιτελώνη στην καθομηλουμένη) καθοριστικό θα διαδραμάτιζαν οι εισηγήσεις του κ. Πιττάτζιη.

Εξάλλου δεν πέρασε καιρός όταν σ’ εκείνη την πολύωρη διάσκεψη Τύπου για την εσωτερική διακυβέρνηση, είχε κλείσει τις αναφορές του στο θέμα της αξιοκρατίας επαναλαμβάνοντας εμφαντικά ότι ''στόχος μας και όραμα μας είναι να οικοδομήσουμε μια πιο δίκαια κοινωνία''. Το επανέλαβε προφητικά ίσως επειδή φοβόταν ότι κάποιοι θα το ξεχάσουν ; Ποιος ξέρει…

Οι αναφορές του Προέδρου στο θέμα της δίκαιης κοινωνίας και της αξιοκρατίας είναι πάντως συνεχείς. Στην κοπή της βασιλόπιττας του ΑΚΕΛ είχε πάλι υπερτονίσει. «Θα επιβληθεί αξιοκρατία (…… )Εμείς θα είμαστε αξιοκράτες, γιατί σε όλη τη διάρκεια της διαδρομής μας, παρόλο που είμαστε κατατρεγμένοι, δεν είμαστε οι άνθρωποι της εκδίκησης. Δεν μας ενδιαφέρει η ταυτότητα των ανθρώπων, μας ενδιαφέρει ο άνθρωπος και η δικαιοσύνη που σχετίζεται με τον άνθρωπο».

Διερωτάται λοιπόν κανείς. Δεν άκουσε ο κ. Πιττάτζιης ποια είναι η πολιτική του Προέδρου; - και του ΑΚΕΛ φυσικά αφού το κόμμα υποστηρίζει τον Πρόεδρο σε όλα τα επίπεδα. Δεν έλαβε υπόψη ότι «δεν μας ενδιαφέρει η ταυτότητα των ανθρώπων;». Κι ας υποθέσουμε ότι ο κ. Πιττάτζιης δεν βλέπει τηλεόραση, δεν διαβάζει εφημερίδες, δεν τον ενδιαφέρει η πολιτική επικαιρότητα, δεν ξέρει το νόμο περί ρουσφετιού, δεν τον ενδιαφέρει η αξιοκρατία, (τελικά μήπως η πιθανή αυτή αγνωσία είναι και προσόν για να έχει κανείς καθοριστικούς ρόλους;) και ως αποτέλεσμα εισηγήθηκε να προαχθεί η τάδε στη θέση του Αρχιτελώνη επειδή είναι σύζυγος του τάδε κι όταν αφυπηρετήσει να «βάλουμε τον δικό μας».

Η ιδιαιτέρα του ΓΓ του ΑΚΕΛ δεν ήξερε ότι αυτά τα πράγματα συγκρούονται κατάφωρα με τις θέσεις του Προέδρου και του κόμματος; Δεν αντιλαμβάνεται ότι αυτά τα κατάπτυστα emails δεν έπρεπε να είχαν προωθηθεί στο mailbox του ΓΓ παρά μόνο στα δικά μας, των δημοσιογράφων, για να τα περιλάβουμε όπως ακριβώς τους αξίζει και εν τέλει έγινε; Αλλά και ο ίδιος ο ΓΓ, δεν έπρεπε να είχε δώσει ρητές εντολές στην ιδιαιτέρα του «κανένα email από οποιονδήποτε κ. Πιττάτζιη, εμείς θα είμαστε αξιοκράτες, γιατί σε όλη τη διάρκεια της διαδρομής μας, παρόλο που είμαστε κατατρεγμένοι, δεν είμαστε οι άνθρωποι της εκδίκησης. Δεν μας ενδιαφέρει η ταυτότητα των ανθρώπων, μας ενδιαφέρει ο άνθρωπος και η δικαιοσύνη που σχετίζεται με τον άνθρωπο». Αν είχε δώσει τέτοιες εντολές και αγνοήθηκαν, απολογούμαι εκ των προτέρων.

Ας δώσουμε όμως ακόμη ένα ελαφρυντικό, ας υποθέσουμε ότι διέλαθαν της μνήμης οι επί του θέματος της αξιοκρατίας αναφορές στο προεκλογικό πρόγραμμα του κ. Χριστόφια ότι «θα υπάρξει επέκταση και εμβάθυνση της αξιοκρατίας, με θεσμικό τρόπο στις αδιάβλητες διαδικασίες για τις προσλήψεις, προαγωγές και μεταθέσεις στον ευρύτερο δημόσιο τομέα». Εχουν εξάλλου περάσει δύο χρόνια και βάλε.

Δεν παρακολούθησαν ούτε τη δεύτερη διάσκεψη Τύπου του Προέδρου για την εσωτερική διακυβέρνηση; Δεν τον άκουσαν πάλι να διαβεβαιώνει ότι «προσπαθούμε όσο γίνεται να είμαστε αξιοκράτες. Εχουν παράπονο και οι ΑΚΕΛικοί βεβαίως. Διότι θεωρούν ορισμένοι ότι τόσα χρόνια είμαστε στη γωνιά, τώρα έχουμε Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τι γίνεται; Εμείς λέμε εκείνος που αξίζει να ωφεληθεί και να κερδίσει όταν διαγωνίζεται»!

Πώς είναι δυνατόν ο πρώτος άρχοντας του τόπου να διατυπώνει τόσο ξεκάθαρες θέσεις ότι οι άνθρωποι δεν πρέπει να κρίνονται από την ταυτότητα τους, ότι παρά τα παράπονα των Ακελικών θα ωφεληθεί εκείνος που αξίζει, και στο κόμμα του ιδίου του Προέδρου, στα γραφεία του ιδίου του ΓΓ του ΑΚΕΛ, να πηγαινοέρχονται emails με περιεχόμενο του τύπου «να βάλουμε πρώτα εκείνη που είναι γυναίκα του τάδε και να το πούμε και του άλλου για να νιώθει υποχρεωμένος στον Πρόεδρο και το ΑΚΕΛ και μετά να βάλουμε τον δικό μας;».

Αυτό κι αν είναι υπόσκαψη του Προέδρου, όπως θα έλεγε και ο κ. Αντρος Κυπριανού!

Τρίτη 4 Μαΐου 2010

Μελλοντική φωτογραφία οδυνηρής λύσης

Μας είναι γνωστό τι σημαίνει να φεύγεις από το κομματικό "μαντρί". Μας είναι γνωστή η απομόνωση, το γύρισμα της πλάτης από φίλους και συγγενείς, ο ψυχολογικός πόλεμος και η συκοφαντία που μπορείς να δεχτείς.Όταν μάλιστα το κομματικό "μαντρί" από το οποίο αποχωρείς, είναι ο αδίστακτος μηχανισμός του Οδοστρωτήρα, τότε οι συνέπειες που είπαμε πιο πάνω βιώνονται στο πολλαπλάσιο.Ο δημοσιογράφος Γιώργος Χριστοδουλίδης και ο πατέρας του Δώρος, ανδρωμένοι στο ΑΚΕΛ, από μία από τις παραδοσιακές οικογένειες του Κόμματος, στην οποία μάλιστα ο Δ. Χριστόφιας οφείλει σε μεγάλο βαθμό την πολιτική του επιβίωση (αυτή η οικογένεια ουσιαστικά του κράτησε το κόμμα στη Λάρνακα όταν τα παραδοσιακά στελέχη του μετέπειτα ΑΔΗΣΟΚ αποσκιρτούσαν), έχοντας ακόμη και στενούς τους συγγενείς να μετέχουν στον ηγετικό μηχανισμό του Οδοστρωτήρα, ξέροντας από πριν τις φρικτές συνέπειες που θα είχε το να μην ακολουθήσουν τις επιλογές του κόμματός τους, πήραν το 2007 τη μεγάλη απόφαση: να στηρίξουν τον Τάσσο Παπαδόπουλο.Και όχι, δεν το έκαναν γιατί περίμεναν κάτι. Ο Τάσσος άλλωστε δεν ήταν ποτέ ο άνθρωπος που "εξαγόραζε" πολιτικά φίλους και συμμάχους. Το έκαναν, γιατί έμειναν πιστοί στις πραγματικές αρχές της Αριστεράς, αυτές της δικαιοσύνης και της ελευθερίας. Γιατί δεν μπορούσαν να δεχτούν τη μεταστροφή του ΑΚΕΛ προς την κατεύθυνση της υποστήριξης του Σχεδίου Ανάν το 2004 και έπειτα. Δεν μπορούσαν να υποστηρίξουν μια άδικη λύση ("οδυνηρή λύση" ή "βαρύτατο τιμολόγιο" το λένε Φωτεινοί και οι ανεφορίτες ρατσιστοφασίστες) το 2004 και την επαναφορά της αργότερα κατά παράβαση της λαϊκής ετυμηγορίας.Ο έντιμος Γιώργος Χριστοδουλίδης, παρά το βρώμικο πόλεμο που αυτός και ο πατέρας του δέχτηκαν από τον Οδοστρωτήρα, κρατά το μέτωπο ψηλά. Δε σκύβει, δε γονατίζει, δεν προσκυνά τον αδίστακτο σταλινικής νοοτροπίας μηχανισμό που με κανιβαλικό τρόπο "κανονίζει" τους διαφωνούντες.Ο Γιώργος Χριστοδουλίδης δίνει μαθήματα ήθους και ανιδιοτέλειας. Την ίδια ώρα που οι διάφοροι μαρκοκαρογιάνοι και κάποια χριστοφάκια του ΔΗΚΟ και της ΕΔΕΚ, δίνουν μαθήματα αήθειας και καιροσκοπισμού.Συναγωνιστικά χαιρετίσματα στο Γιώργο. Το όραμά του για μια ελεύθερη πατρίδα και για μια δίκαιη λύση του Κυπριακού είναι και δικό μας όραμα. Η γενναιότητα και οι ψυχικές του αντοχές, φωτεινό παράδειγμα για όλους μας. Γιώργο Χριστοδουλίδη, η Επιτροπή για την Αποκατάσταση της Δημοκρατίας στην Κύπρο σε συγχαίρει.

Ακολουθεί το άρθρο του Γ. Χριστοδουλίδη στο Φιλελεύθερο, Δευτέρα 14/9. Ο Γ. Χριστοδουλίδης προειδοποιεί: φεύ! Οι πρώην σύντροφοί του , είναι πια έρμαιο των ΑΔΗΣΟκων, των μετριοτήτων, του ποιητή Χατζηφαμφάρα, των χυδαίων Σκοτεινών και των Μίζερων Νότων.

Μελλοντική φωτογραφία "οδυνηρής λύσης"του Γ. ΧριστοδουλίδηΦιλελεύθερος
14/9/2009


Eνας ασφαλής τρόπος για να επιχειρήσει κανείς να βγάλει μια φωτογραφία του λεγόμενου οδυνηρού συμβιβασμού που συχνά-πυκνά προαναγγέλλει ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, ως μελλοντική λύση του Κυπριακού, είναι πιστεύω η «ακτινογράφηση» υπαρκτών τέτοιων παραδειγμάτων.Πλησιέστερο προς το δικό μας, μου φαντάζει το παράδειγμα της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, μιας(;) χώρας που «αναδύθηκε» μέσα από ένα πόλεμο (και όχι η Ελβετία με τη μακραίωνη μακαριότητά της), με κρατική δομή που σχεδιάστηκε και επιβλήθηκε από το δυτικό παράγοντα και δη τις ΗΠΑ (Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ) ως αποτέλεσμα της Συμφωνίας του Ντέιτον, όπου την ΕΕ είχε εκπροσωπήσει (κοιτάτε σύμπτωση) ο… προσφιλέστατος Καρλ Μπιλντ!Σύμφωνα λοιπόν με τον Γκόραν Μάρκοβιτς, πρόεδρο του Εργατικού Κομμουνιστικού Κόμματος Βοσνίας Ερζεγοβίνης -κάτι δηλαδή σαν τον δικό μας Αντρο Κυπριανού, και όχι κάποιο «εθνικιστή-σοβινιστή»-, «ο λαός δεν απολαμβάνει ούτε ειρήνη, ούτε ευημερία. Η κρίση βαθαίνει».Ο λαός -προσθέτει ο Μάρκοβιτς σε συνέντευξη του σε γαλλική εφημερίδα- υποφέρει από την ψηλή ανεργία (30% μέχρι και 40%), τα τεράστια κοινωνικοοικονομικά προβλήματα, την ακυβερνησία, τους εθνοτικούς ανταγωνισμούς καιτις ξένες παρεμβάσεις, και όπως σαφώς συνάγεται από τα λεγόμενα του, η φιλοσοφία της… οδυνηρής λύσης, δεν πρέπει να ενθουσιάζει κανένα εκεί πέρα.Το γιατί δεν είναι δύσκολο να γίνει αντιληπτό.Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη -επισήμως ομοσπονδία, στην ουσία συνομοσπονδία- επινοήθηκε από τους δυτικούς φωστήρες -τους ίδιους που φιλοδοξούν να λύσουν και το δικό μας εθνικό πρόβλημα- για να στεγάζει τρεις διαφορετικές εθνικές ομάδες: Τη σερβική, την κροατική και τη μουσουλμανική. Διαθέτει 14 πολιτείες, ένα ομοσπονδιακό κράτος (της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης), δύο οντότητες (τη Σερβοβοσνιακή Δημοκρατία και τη Δημοκρατία Βοσνίας-Ερζεγοβίνης) και δέκα καντόνια, που, στην πραγματικότητα αποτελούν «τμήματα» της ομοσπονδίας, έκαστο εκ των οποίων έχει δική του κυβέρνηση, υπουργεία, βουλή κλπ.Διαθέτει δε 140 υπουργούς!Το όποιο κράτος υπάρχει, βρίσκεται συνήθως σε παραλυσία, αφού οι μηχανισμοί των βέτο (κάτι δεν μας θυμίζει κι αυτό;) δεν επιτρέπουν τη λήψη αποφάσεων.Όπως αναφέρει ο σύντροφος Μάρκοβιτς «παραμένουν συχνές και ενίοτε εκρηκτικές οι πολιτικές αναταράξεις εντός της Βαβέλ κρατιδίων και δημοκρατιών μιας δαιδαλώδους ομοσπονδίας, όπου ο ύπατος εκπρόσωπος της λεγόμενης «διεθνούς κοινότητας» (κάτι σαν τους δικούς μας ξένους δικαστές!) κινεί τα νήματα σε κάθε επίπεδο της ζωής, παίζοντας το ρόλο του απόλυτου δικτάτορα».Αν λοιπόν αναλογιστούμε ότι το δικό μας προωθούμενο μοντέλο, σε επίπεδο δομής δεν απέχει πολύ από το βοσνιακό (ομόσπονδο κράτος, ομοσπονδιακή κυβέρνηση, ομοσπονδιακή βουλή άνω και κάτω και… επί τα αυτά, γερουσία, συνιστώντα κράτη, κυβερνήσεις, βουλές, ξεχωριστές αστυνομίες, δημόσιες υπηρεσίες κλπ), δεν απαιτείται υπερβολική ποσότητα φαιάς ουσίας να προβλέψει κανείς που οδηγούμαστε.Με δεδομένο μάλιστα το γεγονός ότι από τουρκικής πλευράς ούτε καλές προθέσεις ανιχνεύονται, ούτε καλοπιστία, στοιχεία απαραίτητα για να λειτουργήσουν έστω μερικώς (αν και τα κράτη δεν είναι δυνατό να λειτουργούν μερικώς) τέτοια πολύπλοκα, αμερικανικής κοπής μοντέλα, η ασφάλεια της πρόβλεψης μοιάζει με τον να ποντάρει κανείς σε νίκη της Μπαρτσελόνα στην έδρα της.Φυσικά το πραγματικό περιεχόμενο της «οδυνηρής λύσης» δεν θα ακούσετε κανένα από τους θιασώτες της να το ομολογεί. Ούτεο κ. Ντάουνερ θα το αναλύσει ποτέ, ούτε οι Ε/κ αρθρογράφοι-υπέρμαχοι της θα το αποκαλύψουν, ούτε βεβαίως οι ιδεολογικοί και εκτελεστικοί αποδέκτες-εφαρμοστές της θα περιγράψουν την απεχθή του όψη. Το ζουν όμως καθημερινώς και το καταριούνται οι κάτοικοι του μορφώματος που λέγεται Βοσνία-Ερζεγοβίνη, προφανώς επειδή κι αυτοί είχαν «στρώσει το χαλί», κατά μια προσφιλή έκφραση, για να τους επιβληθεί μια τέτοια «λύση».«Μα θα υπάρχει εξελικτική βελτίωση, τα πρώτα χρόνια θα είναι τα δύσκολα, η ΕΕ δεν θα μας αφήσει έτσι», θα μπορούσε νααντιτάξει- και αντιτάσσει!- κάποιος «ρεαλιστικά» σκεπτόμενος.Μα φυσικά! Σε αυτό πρέπει να επένδυαν και οι Βοσνιοερζεγοβονίτες. Αλλά τους προσγείωσε ανώμαλα ο… κ. Καρλ Μπιλντ, αυτό το παιδί-θαύμα της διεθνούς διπλωματίας, ο οποίος κληθείς μερικά χρόνια μετά το Ντέιτον να τοποθετηθεί επί του χάους που είχε δημιουργηθεί στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, δήλωσε για τη συμφωνία που και ο ίδιος ως εκπρόσωπος και μεσολαβητής της ΕΕ είχε υπογράψει ότι επρόκειτο για ένα μάτσο χαρτιά καλώντας τις πλευρές, που εν τω μεταξύ είχαν αρχίσει να γεύονται τους πικρούς καρπούς του βοσνιακού μοντέλου, να συνετιστούν (προφανώς στο ίδιο ύφος που καλεί σήμερα και τους Ελληνοκύπριους).

Τετάρτη 21 Απριλίου 2010

Μια ιστορική Συνέντευξη του Τάσσου Παπαδόπουλου στον Γιώργο Χριστοδουλίδη

Έτοιμος να αναλώσει όσες δυνάμεις έχει και να αξιοποιήσει τις διασυνδέσεις του για να ασκηθεί πίεση στην Τουρκία για το Κυπριακό, δηλώνει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και υποψήφιος για επανεκλογή Τάσσος Παπαδόπουλος.

Σε συνέντευξη που μας παραχώρησε, επισημαίνει πως όσοι διαφωνούν ότι η συνολική λύση του Κυπριακού θα προκύψει από την διαπραγμάτευση των ουσιωδών πτυχών του Κυπριακού στο πλαίσιο της Συμφωνίας Γκαμπάρι, είναι αυτοί που ίσως θέλουν την επαναφορά του σχεδίου Ανάν. Ο κ. Παπαδόπουλος εκφράζει την βεβαιότητα πως η τουρκική πλευρά θα επιμείνει σε μια μελλοντική διαπραγμάτευση στο σχέδιο Ανάν.

Εξάρει την σημασία του γεγονότος ότι η Συμφωνία αυτή υποστηρίζεται ομόφωνα από τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας και ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κάλεσε την Τουρκία, και όχι εμάς όπως σημειώνει, τον περασμένο Δεκέμβριο να προωθήσει ενεργά την υιοθέτηση και εφαρμογή της.

Ο Πρόεδρος Παπαδόπουλος αναλύει τη θέση του για τον διαμοιρασμό της εξουσίας με τους Τουρκοκύπριους απορρίπτοντας την λογική της αριθμητικής ισότητας και προκρίνοντας μια συμφωνημένη αναλογία ανάληψης των αξιωμάτων με ελεύθερη επιλογή. Απορρίπτει την επίκριση ότι υποβαθμίζει τον παράγοντα Τουρκοκύπριοι, διαβεβαιώνοντας ότι αυτούς θεωρεί άμεσους συνομιλητές και την Τουρκία συνομιλητή εκ του σύνεγγυς.

Για τον κατάλογο των αρνητικών γεγονότων στο Κυπριακό που επικαλούνται οι πολιτικοί του αντίπαλοι, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, χωρίς να υποτιμά ή να υποβαθμίζει αυτά που συμβαίνουν, παρατήρησε ότι πολλά από αυτά αφορούν εντυπώσεις και όχι ουσία και προσθέτει ότι σημασία έχει το γεγονός ότι η τουρκική πλευρά δεν πέτυχε τον στόχο της αναγνώρισης.

Σε ό,τι αφορά την ενταξιακή πορεία της Τουρκία δηλώνει πως το κλίμα στην ΕΕ μας επιτρέπει τώρα να είμαστε πιο απαιτητικοί. «Κάποτε ήμασταν μόνοι μας, τώρα είναι κι’ άλλοι», αναφέρει και εξηγεί με ποιο τρόπο η Κυπριακή Δημοκρατία χρησιμοποιεί τα λεγόμενα 62 μικρά βέτο.

Στην εσωτερική διακυβέρνηση δηλώνει κατηγορηματικά ότι έχει επιτευχθεί πραγματική αλλαγή και υπενθυμίζει την εξυγίανση, όπως αναφέρει, την οικονομίας. «Από το 1971 για πρώτη φορά δεν έχουμε ελλειμματικό προϋπολογισμό», παρατηρεί και συμπεριλαμβάνει στον κατάλογο με τα μεγάλα επιτεύγματα την εισαγωγή του ευρώ αλλά και την προώθηση της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης η οποία, προσθέτει, θα είναι κτήμα των επόμενων γενιών.

Ο Πρόεδρος Παπαδόπουλος δηλώνει ότι δεν γνωρίζει ποιες είναι οι θέσεις των κ.κ. Χριστόφια και Κασουλίδη στο Κυπριακό, ενώ όσον αφορά τον β’ γύρο των εκλογών, αναφέρει ότι η υποψηφιότητα του απευθύνεται στους ψηφοφόρους και ότι το ζήτημα των συνεργασιών μεταξύ ηγεσιών των κομμάτων «είναι μια άλλη υπόθεση».

-------------------------------------------------------------------------------------------------------
Ερ. Σε ποια συγκεκριμένη κατεύθυνση θα κινηθείτε στο Κυπριακό αν επανεκλεγείτε και τι θα προτάξετε ώστε να δημιουργηθούν προϋποθέσεις επανέναρξης του διαλόγου που θα οδηγήσει σε λύση του Κυπριακού;


Απ. Θα αναλώσω όσες δυνάμεις έχω, όσες επαφές έχω, όσες διασυνδέσεις έχω για να πείσω αυτούς που πρέπει να ασκήσουν έντονες πιέσεις στην Τουρκία. Φροντίζω αυτό να το κάνω και τώρα, το κάνω κάθε μέρα, απλώς δεν το διαφημίζω όπως οι άλλοι. Πιστεύω όμως ότι ο πολίτης κρίνει με βάση τις πράξεις και τα έργα.
Φυσικά, εξ ορισμού διάλογος σημαίνει να μιλούν δύο. Το δεύτερο προαπαιτούμενο είναι το αντικείμενο του διαλόγου να είναι καθορισμένο ώστε να μην οδηγείται σε άκαρπες ακαδημαϊκές συζητήσεις. Από παντού διαφαίνεται ότι όλοι προσδοκούν σε μια κινητικότητα στο Κυπριακό αμέσως μετά τις προεδρικές εκλογές. Επομένως, πρώτο μέλημα για μας είναι αμέσως μετά τις προεδρικές εκλογές να κάνουμε την δική μας προσπάθεια προτείνοντας ξανά συγκεκριμένα μέτρα για την έναρξη διαλόγου στη βάση της Συμφωνίας Γκαμπάρι. Εχοντας επιτύχει τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας να δηλώνουν ομόφωνα ότι αυτή είναι η μόνη πορεία, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο με επίσημα συμπεράσματα να καλεί την Τουρκία-όχι και τις δύο πλευρές- να προωθήσει ενεργά την υιοθέτηση της Συμφωνίας της 8ης Ιουλίου, θα ήταν πιστεύω μεγάλη παράλειψη από μέρους μας και σφάλμα εμείς οι ίδιοι να εγκαταλείψουμε μια σοβαρή ασπίδα που μας παρέχει εκείνη η Συμφωνία για να γίνει ουσιαστικός διάλογος επί της ουσίας του Κυπριακού. Πέραν της Συμφωνίας Γκαμπάρι, υπάρχει και η επιστολή του των 15 σημείων, στα οποία όχι μόνον επαναλαμβάνονται τα θέματα αρχής αλλά και καθορίζεται και το πώς πρακτικά θα γίνουν οι συνομιλίες. Θα ήθελα εδώ να τονίσω ότι αυτή η επιστολή είναι επίσης συμφωνημένη. Ο κ. Γκαμπάρι δεν την έστειλε αυθαίρετα. Το περιεχόμενο της είχε γίνει αντικείμενο διαπραγμάτευσης μεταξύ του κ. Ταλάτ και εμένα, χωριστά βεβαίως, συμφωνήθηκε το κείμενο, μας την απέστειλε και απαντήσαμε ότι τη δεχόμαστε χωρίς επιφύλαξη. Τι λέει η επιστολή; Ότι θα συσταθούν οι ομάδες εργασίας με συγκεκριμένους όρους εντολής και θα γίνει ουσιαστική διαπραγμάτευση των ουσιωδών πτυχών του Κυπριακού και προσθέτει ότι από αυτή τη διαπραγμάτευση θα προκύψει η συνολική λύση του Κυπριακού.
Αυτή είναι η διαδικασία.

Ερ. Ωστόσο, προκαλούνται αντιδράσεις από τους πολιτικούς σας αντιπάλους όταν εσείς ή στελέχη του επιτελείου σας λέτε πως από αυτή την συμφωνία θα προκύψει η λύση του Κυπριακού. Σας προσάπτουν ότι με αυτό τον τρόπο δεν λαμβάνεται υπόψην το τι έχει προηγηθεί στο Κυπριακό τις τελευταίες δεκαετίες…


Απ. Είναι κανείς που διαφωνεί ότι από την διαπραγμάτευση των ουσιωδών πτυχών πρέπει να προκύψει η συνολική λύση του Κυπριακού; Αν είναι κανείς που διαφωνεί να το πει. Αυτοί που διαφωνούν είναι εκείνοι που ίσως ενδόμυχα θέλουν να επανέλθει το σχέδιο Ανάν. Έχω δηλώσει επανειλημμένα ότι οποιαδήποτε διαπραγμάτευση του Κυπριακού, όποτε και όπου γίνει, πρέπει να έχει ως αντικείμενο τις ουσιώδεις πτυχές του Κυπριακού. Το εδαφικό, το περιουσιακό, τα ανθρώπινα δικαιώματα, την επιστροφή των προσφύγων, την απόσυρση των τουρκικών στρατευμάτων, το θέμα των εγγυήσεων, το θέμα των εποίκων και της δομής του κράτους κ.α. Αυτά και πολλά άλλα είναι τα ζητήματα που συνιστούν το Κυπριακού. Αυτά περιέχονται και στο σχέδιο Ανάν αλλά με λανθασμένο περιεχόμενο. Αυτό λοιπόν είναι το περιεχόμενο της οποιασδήποτε μελλοντικής διαπραγμάτευσης.
Τι σημαίνει όμως «δεν λαμβάνεται υπόψη το τι έχει προηγηθεί στο Κυπριακό»; Όταν λέμε τι έχει προηγηθεί, εννοούμε αυτές τις επικεφαλίδες στις οποίες αναφέρθηκα και οι οποίες πρέπει να τύχουν διαπραγμάτευσης.

Ερ. Αν σας ζητούσε κανείς να υπολογίσετε πόσο μέρος της συνολικής λύσης θα καταλαμβάνει εκείνο που έχει ήδη συμφωνηθεί και πόσο αυτό που θα συμφωνηθεί, τι θα απαντούσατε;

Απ. Δεν υπάρχουν μαθηματικοί υπολογισμοί. Αν είναι το 99% συμφωνημένο αλλά η κυριαρχία θα είναι διπλή, δηλαδή το 1% τι γίνεται; Αυτά που περιλαμβάνονται σε προηγούμενες προτάσεις όπως το σχέδιο Ανάν, μπορούν να αναδιατυπωθούν ή να ανατραπούν πλήρως αναλόγως του θέματος. Ασφαλώς αυτά είναι πάνω στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Αν τα βάλουμε εμείς, θα τα βάλουν οι Τούρκοι. Όσοι με επικρίνουν γι΄αυτά τα πράγματα έχουν κατά νουν να μην ξεφύγουν από το σχέδιο Ανάν. Λέει το σχέδιο Ανάν ότι οι ομοσπονδιακές υπηρεσίες, Υπουργεία κ.α όπου ο πρόεδρος ή ο διευθυντής είναι Ελληνοκύπριος, ο υποδιευθυντής να είναι Τουρκοκύπριος και αντίθετα. Παντού. Δηλαδή διπλασιασμός της δημόσιας υπηρεσίας και πρόσθετα, οι αποφάσεις να λαμβάνονται και από τους δύο. Είναι μια συνταγή για συνεχή αδιέξοδα. Εμείς λέμε: Μάλιστα, να μετέχετε στα Υπουργεία, στις υπηρεσίες αλλά γιατί να διπλασιάσουμε τους υπαλλήλους; Να τα χωρίσουμε. Στο 70-30 ή στο 80-20, η αναλογία θα είναι αντικείμενο διαπραγμάτευσης, και από εκεί και πέρα, διαλέξετε ποια Υπουργεία ή υπηρεσίες θέλετε. Διάλεξε πρώτος κ. Ταλάτ ποια θέλεις.Μετά διαλέγω εγώ. Να μην κατηγορηθεί κανείς ότι πήρε όλα τα σημαντικά. Όταν συμπληρώσεις το ποσοστό που έχει συμφωνηθεί, σταματάς.
Με αυτό τον τρόπο διασφαλίζεται η ουσιαστική συμμετοχή των Τουρκοκυπρίων στην Κυβέρνηση και αποτρέπεται ότι όλες οι αποφάσεις θα είναι 50-50 που είναι συνταγή αδιεξόδων.

Ερ.Η τουρκική πλευρά επαναφέρει τον τελευταίο καιρό όλο και πιο ανοιχτά το ενδεχόμενο επαναφοράς του σχεδίου Ανάν. Πόσο υπαρκτός είναι αυτός ο κίνδυνος;

Απ. Υπάρχει κανείς που αμφιβάλλει ότι στις επόμενες διαπραγματεύσεις η τουρκική πλευρά θα επιμένει στο σχέδιο Ανάν; Είναι άποψη τους. Οι πολιτικοί μου αντίπαλοι έκαναν την γκάφα στην προσπάθεια τους να με επικρίνουν να μιλούν για τον δήθεν κακό χειρισμό που έκανα στο Κυπριακό μετά από το σχέδιο Ανάν. Εκείνοι το αναβιώνουν. Εν πάση περιπτώσει κανείς ξένος δεν μιλά γι’ αυτό το θέμα όπως μιλούσε το 2004, ότι είναι η μόνη οδός το σχέδιο Ανάν. Ετσι έλεγαν και έτσι είπε πρόσφατα ο Λόρδος Χάνει. Ποιος όμως κατάφερε αυτό το πράγμα; Αυτοί που το υποστήριζαν ή δική μου τακτική και πολιτική; Δηλαδή για να δεχτούν οι άλλοι ότι το σχέδιο Ανάν έπαυσε να είναι η μόνη οδός στο Κυπριακό. Όμως οι συνομιλητές μας, δηλαδή οι Τουρκοκύπριοι, καθοδηγούμενοι από την Άγκυρα, ναι εκείνοι θα το επαναφέρουν.

Ερ. Σας επικρίνουν πάντως ότι υποβαθμίζετε τον ρόλο των Τουρκοκυπρίων την ίδια ώρα που υποδεικνύετε ότι η Τουρκία δέχεται μόνον διχοτομικές λύσεις και διερωτούνται οι αντίπαλοι πώς θα επιτύχετε τη λύση του Κυπριακού.

Απ. Αυτά δεν τα είπα εγώ, εκείνοι τα συνάγουν. Σίγουρα οι Τουρκοκύπριοι είναι οι συνομιλητές μας, σίγουρα αν τα καταφέρουμε να πείσουμε τους Τουρκοκύπριους, αποκτούμε ένα σημαντικό βάθρο. Ούτε υποτιμώ, ούτε υποβαθμίζω τον παράγοντα Τουρκοκύπριοι, ταυτόχρονα όμως δεν τον αναβαθμίζω με την έννοια ότι οι Τ/κ θα πείσουν την Άγκυρα να αλλάξει την πολιτική της στο Κυπριακό για να μην αναφερθώ στα περί επανάστασης των Τ/κ. Όπως και στα περισσότερα θέματα, η αλήθεια είναι κάπου στην μέση όχι στα άκρα. Σας διαβεβαιώνω, δεν ξεχνώ ποτέ πως ό,τι γίνει, το πρώτο βήμα είναι με τους Τουρκοκύπριους. Ούτε ποτέ επεδίωξα, όπως γράφουν κάποιοι, οι συνομιλίες να γίνονται με την Άγκυρα . Η ‘Άγκυρα είναι εκ του σύνεγγυς συνομιλητής μας, δεν υπάρχει πιθανότητα για απευθείας συνομιλίες μαζί της, τουλάχιστον όπως είναι οι θέσεις της σήμερα.

Ερ. Σας προσάπτουν, οι πολιτικοί σας αντίπαλοι έναν μακρύ κατάλογο αρνητικών εξελίξεων στο θέμα της αναβάθμισης του ψευδοκράτους. Η φράση σας «σπουδαία τα λάχανα» που την είπατε σχολιάζοντας κάποιες προσπάθειες του κατοχικού καθεστώτος για αναβάθμιση, συζητήθηκε πολύ και επικριθήκατε γι’ αυτήν…


Απ. Δεν βρήκαν τίποτε άλλο…Δηλαδή επειδή κάποιος «υπουργός» του ψευδοκράτους επισκέπτεται μιαν διεθνή εταιρεία, όπως γίνεται συχνά και επιδιώκει μια οικονομική συμφωνία, είναι αυτό αναβάθμιση ώστε οι αντίπαλοι μου να τοποθετούν αυτό το γεγονός στον κατάλογο τους με τις αρνητικές εξελίξεις;
Προσπαθούν να δημιουργήσουν εντυπώσεις για πράγματα που δεν έχουν ουσία. Ας τα πάρουμε ένα-ένα. Το δρομολόγιο κατεχόμενης Αμμοχώστου-Λατάκειας. Εξαρτάται από εμάς; Άσκησε πιέσεις η Τουρκία. Η δική μας η δουλειά ποια είναι; Να προσπαθήσουμε να το αποτρέψουμε και το αποτρέπουμε, πιστεύω ότι έχει ανατραπεί σε μεγάλο βαθμό. Δεύτερο, άνοιξε το ψευδοκράτος εμπορικό γραφείο στην Ιταλία. Έχουμε δήλωση από την Ιταλική κυβέρνηση, επίσημη ότι δεν μπορεί να κάνει τίποτα επειδή πρόκειται για μια εμπορική εταιρεία. Θέλω εγώ να γίνει εμπορικό γραφείο του ψευδοκράτους στην Ιταλία; Βεβαίως όχι. Το άλλο με τους δύο Ιταλούς βουλευτές που ζήτησαν την «υπηκοότητα» του ψευδοκράτους. Τι έγινε λοιπόν; Αναγνωρίστηκε το ψευδοκράτος; Δηλαδή το 1963 όταν έγινε ο διαχωρισμός δεν καταβλήθηκε η ίδια προσπάθεια; Μπορώ να απαριθμήσω πολύ χειρότερα πράγματα που έγιναν τότε, μετά την τουρκοανταρσία, σε σχέση με εκείνα που γίνονται σήμερα. Είναι μερικές χώρες που λένε, ναι δεν μπορούμε να τους αναγνωρίσουμε, αλλά μπορούμε να αναπτύξουμε μαζί τους κάποιες σχέσεις, έχουν μιαν οντότητα. Αναπτύσσοντας οικονομικές σχέσεις, λένε, μαζί τους, καθιστούμε πιο εφικτή την επανένωση. Λανθασμένη εντύπωση βεβαίως, αλλά αυτή είναι η άποψη τους. Είναι αυτά «χαστούκια» σε βάρος μας; Αποφάσισε η Γερμανική Βουλή-παρεμπιπτόντως, 30 βουλευτές ήταν στην συνεδρία- να εγκρίνει εκείνο το ψήφισμα, το οποίο η Γερμανική Κυβέρνηση, και αυτό είναι το σημαντικό, είπε ότι δεν την δεσμεύει. Σίγουρα, ήταν μια πολύ δυσμενής εξέλιξη. Όμως γιατί δεν λένε για το ψήφισμα 450 του Αμερικανικού Κογκρέσου, τον περασμένο Σεπτέμβριο, στο οποίο περιέχονται οι δικές μας θέσεις; Το κρίσιμο ερώτημα είναι αν η τουρκική πλευρά πέτυχε επίσημη αναγνώριση ή οποιαδήποτε επίσημη σχέση; Η απάντηση είναι όχι.
Πήγε ο κ. Αβτζί στο Βρετανικό Κοινοβούλιο. Μας δεν τον προσκάλεσε το Βρετανικό Κοινοβούλιο. Τον κάλεσε ένας Λόρδος. Είναι γνωστό ότι στο Κοινοβούλιο προσκαλούνται πολλοί. Υπάρχουν ειδικοί χώροι. Πήγαν και Ελληνοκύπριοι κατά καιρούς, ο κ. Χριστόφιας, ο κ. Λιλλήκας και άλλοι. Πώς είναι δυνατόν αυτό το πράγμα να το ανάγουν κάποιοι σε αναγνώριση; Δεν υποβαθμίζω ορισμένα γεγονότα, θεωρώ όμως ότι δεν έχουν αποφασιστική σημασία στις πολιτικές εξελίξεις.

Ερ. Θεωρείτε ότι είναι συντονισμένη η προσπάθεια αναβάθμισης του ψευδοκράτους και ικανοποίησης της Τουρκίας για την στάση της στο δημοψήφισμα;

Απ. Ναι, είναι συντονισμένη αυτή η προσπάθεια και είναι από δύο κατευθύνσεις. Κάποιες χώρες, πιστεύουν πως έτσι βοηθούν την επανένωση (ΗΠΑ, Βρετανία κ.α.) και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή η οποία λέγει πως ένεκα της απόφασης της 26ης Απριλίου του 2004 για το απευθείας εμπόριο-εμείς τότε δεν είχαμε γίνει μέλος της ΕΕ, δεν μπορούσαμε να ψηφίσουμε- πρέπει να εφαρμόσει αυτόν τον κανονισμό. Αρα, ναι υπάρχει αυτή η προσπάθεια και είναι κακή. Γι’ αυτό όμως αγωνιζόμαστε και τέσσερα χρόνια τώρα δεν τα κατάφεραν παρά το γεγονός ότι αυτός ο κανονισμός χρειάζεται απλή πλειοψηφία και όχι ομοφωνία. Παρά λοιπόν την δήθεν απομόνωση μας, το γεγονός ότι έχουν εξασφαλίσει αρκετούς ψήφους για να εφαρμόσουν αυτό τον κανονισμό δεν είναι σημαντικό; Γιατί κάποιοι δεν επιμετρούν αυτό το γεγονός;
Έχουμε αρκετή υποστήριξη στη βάση του ότι αυτός ο κανονισμός είναι αντίθετος στην προσπάθεια επανένωσης της Κύπρου.


Ερ. Η Τουρκία συνεχίζει να αρνείται να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της απέναντι στην ΕΕ. Το 2009 επαναξιολογηθεί η ενταξιακή της πορεία. Ποιά στάση θα τηρήσετε αν επανεκλεγείτε;


Απ. Η στάση μας είναι διαμορφωμένη και εφαρμόζεται με απόφαση του Εθνικού Συμβουλίου. Καμία πολιτική δύναμη δεν υποστήριξε ότι πρέπει να θέσουμε βέτο στην ενταξιακή πορεία της Τουρκίας. Ποτέ, έχω τα πρακτικά. Η συμφωνία μας ήταν ότι θα προσπαθήσουμε να ανταλλάξουμε την ένταξη της Τουρκίας με κάποιες αποφάσεις που να ευνοούν την Κύπρο. Θυμάστε ποια κριτική είχε ασκηθεί στον τότε Υπουργό Εξωτερικών Γιώργο Ιακώβου επειδή είχε καταθέσει έναν κατάλογο με σημεία και απαιτήσεις. Φυσικά αυτοί που έχουν πείρα από διαπραγματεύσεις γνωρίζουν ότι ζητάς πολλά για να πάρεις αυτό που επιδιώκεις. Ναι, δεν μπορέσαμε να πετύχουμε όλα όσα θέλαμε. Προσπαθήσαμε αλλά δεν τα καταφέραμε. Πετύχαμε όμως κάποια πράγματα, όπως η εφαρμογή του πρωτοκόλλου της τελωνειακής, η ομαλοποίηση των σχέσεων της Τουρκίας με την Κυπριακή Δημοκρατία κ.α. Εκ τότε προσπαθούμε να πετύχουμε κι άλλα. Υπάρχουν 35 διαπραγματευτικά κεφάλαια και σε κάθε κεφάλαιο που πάει να ανοίξει εμείς και άλλες χώρες, προωθώντας και τα δικά τους ζητήματα, θέτουμε θέματα που σχετίζονται με την Κύπρο να μπουν ως όροι στην Τουρκία. Για παράδειγμα ζητούμε όπως στο σχέδιο δράσης που υποβάλλει η Τουρκία για κάθε κεφάλαιο, να πει ποια μέτρα θα πάρει για να διασυνδεθεί με την Κύπρο. Τι πρέπει δηλαδή να κάνουμε; Να θέσουμε βέτο; Ενεργούμε από πριν και με πρόγραμμα. Όσον αφορά τα λεγόμενα 62 βέτο, δεν είναι δική μου φράση, είναι φράση του κ. Ολι Ρεν, την είπε στο Ευρωκοινοβούλιο αναφέροντας πως η Κυπριακή Δημοκρατία έχει 62 βέτο. Αυτό λοιπόν κάνουμε.
Για να ανοίξει κεφάλαιο η Τουρκία, ζητούμε ορισμένα πράγματα, αν δεν τα ικανοποιήσει, δεν συναινούμε. Στην αρχή είμασταν μόνοι μας, τώρα είναι κι άλλοι και πρέπει να επισημάνω ότι το κλίμα τώρα μας επιτρέπει να είμαστε πιο απαιτητικοί και να ασκούμε περισσότερη πίεση.

Ερ. Οι θέσεις της Γαλλίας και Γερμανίας που τάσσονται υπέρ μιας προνομιακής ή ειδικής σχέσης της Τουρκίας με την ΕΕ, δεν μας προκαλεί ανησυχίες;

Απ. Όχι. Εμείς έχουμε εδώ και πολύ καιρό επαφές με την Γαλλική Κυβέρνηση. Αν προωθηθεί αυτό το θέμα, θα είναι μια συμφωνία της ΕΕ με τρίτη χώρα και όλες οι συμφωνίες της ΕΕ με τρίτες χώρες πρέπει να επικυρώνονται ομόφωνα. Να είστε βέβαιος πως όποτε προταθεί μια τέτοια συμφωνία με την Τουρκία -αν και η Τουρκία την θέλει- εμείς θα ζητήσουμε να διασφαλίζονται οι υποχρεώσεις της απέναντι στην Κύπρο.

Ερ. Εμείς όμως είμαστε υπέρ της πλήρους ένταξης, δεν είναι;

Απ. Ναι, είμαστε υπέρ της πλήρους ένταξης, νοουμένου ότι η Τουρκία θα συμμορφωθεί με όλες τις υποχρεώσεις της.


Ερ. Είμαστε λίγες μέρες πριν από τον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών. Θα θέλαμε να προβείτε σε μια αποτίμηση της προεκλογικής εκστρατείας.

Απ. Πρέπει να επισημανθεί ότι όλοι οι υποψήφιοι έχουν θέσει ενώπιον του λαού προγράμματα. Είναι ουσιώδες και αποτελεί ένα υγιέστατο στοιχείο για την δημοκρατία μας. Θεωρώ επίσης ότι το επίπεδο του πολιτικού διαλόγου που γίνεται είναι πολύ καλό. Σε άλλες χώρες τα πράγματα είναι κατά πολύ χειρότερα.

Ερ. Αν σας ζητούσαμε να μας απαριθμήσετε τα πιο σημαντικά επιτεύγματα της Κυβέρνησης σας αυτή την πενταετία ποια θα αναφέρνατε;

Απ. Εγώ λέγω ότι έχει επιτευχθεί πραγματική αλλαγή. Υπάρχει μεγαλύτερο επίτευγμα από την εξυγίανση της οικονομίας; Για όνομα του θεού. Από το 1971 για πρώτη φορά δεν έχουμε ελλειμματικό προϋπολογισμό και όχι μόνο για ένα έτος. Για να ενταχθεί μια χώρα στην Ευρωζώνη, ελέγχονται τα πάντα. Ακούσατε τι είπε ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ο Προεδρεύων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και άλλοι; Όχι τα συγχαρητήρια που μας απεύθυναν, αλλά για τα επιτεύγματα μας τα οποία βλέπουν με θαυμασμό. Και όλα αυτά έγιναν χωρίς την επιβολή νέων φόρων. Η εισαγωγή της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης είναι μικρό επίτευγμα; Λυπούμαι που το λέω, αλλά όταν την εξήγγειλα από το Συνεδριακό Κέντρο, είχα πει ότι δεν είναι εργασία μιας Κυβέρνησης ή μιας γενιάς, γι’ αυτό χρειάζονται χρόνια και απαιτεί συνεργασία όλων των παραγόντων, καθηγητών, δασκάλων, μαθητών, γονέων. Έχοντας αυτά κατά νουν, δηλώνω ότι δεν διεκδικώ πολιτικό όφελος γι’ αυτό το θέμα.
Η εισαγωγή του θεσμού των Επιτρόπων δεν είναι σημαντικό μέτρο; Και ξέρετε, δεν είναι μόνο τίτλοι, οι άνθρωποι δουλεύουν, ο θεσμός δουλεύει. Είναι τόσα πολλά, που δεν μπορώ να τα απαριθμήσω σε μια συνέντευξη.

Ερ. Ωστόσο κύριε Πρόεδρε, οι ανθυποψήφιοι σας υποστηρίζουν ότι επί της δικής σας προεδρίας ευημερούν οι αριθμοί και όχι οι πολίτες…

Απ. Είναι μια ωραία φράση που την είπε ο Γεώργιος Παπανδρέου την πήραν και την επαναλαμβάνουν. Εγώ ισχυρίζομαι ότι ευημερούν οι πολίτες και ως αποτέλεσμα έχουμε βελτίωση των αριθμών. Ο διπλασιασμός των κοινωνικών παροχών είναι αριθμοί; Διπλασιασμός, παρακαλώ, σε πέντε χρόνια. Η αύξηση των συντάξεων και όλα τα άλλα μέτρα που λήφθησαν για τις μονογονεϊκές οικογένειες τι είναι; Πρέπει να δεχτούμε ότι μετά την ένταξη μας στην ΕΕ δεν μπορούμε να ελέγξουμε τις τιμές. Έτσι προσπαθούμε να ελέγξουμε την αγορά, να διαφυλάξουμε τον καταναλωτή από την αισχροκέρδεια και τις αυξήσεις. Προσλάβαμε εκατόν νέους επιθεωρητές για να διαπιστώνουμε τα προβλήματα και να αποκαλύπτουμε τις αδικαιολόγητες αυξήσεις και να τις δημοσιοποιούμε. Από εκεί και πέρα είναι ελεύθερη αγορά, αυτό το φαινόμενο δεν παρατηρείται μόνο στην Κύπρο. Για παράδειγμα, ήταν αναμενόμενο πως όλα τα παράγωγα του άρτου θα αυξάνονταν, αφού τα εισάγουμε. Ευτυχώς, λόγω της ισχυρής μας οικονομίας και της εισαγωγής του ευρώ, προστατευόμαστε από την πτώση του δολαρίου.

Ερ. Συμμερίζεστε την άποψη ότι είναι «ντέρπι» αυτές οι εκλογές;

Απ. Εγώ όλες τις εκλογές τις θεωρώ «ντέρπι». Ούτε πιστεύω πολύ στις δημοσκοπήσεις. Βέβαια όταν σε τόσες δημοσκοπήσεις είσαι πρώτος, πιστεύω ότι το λεγόμενο στατιστικό λάθος δεν είναι μόνο για μένα.

Ερ. Οι αντίπαλοι σας αρχίζουν σιγά-σιγά να ανοίγουν τα χαρτιά τους για τον β’ γύρο των εκλογών. Βλέπουμε ανοίγματα από τον Πρόεδρο του ΔΗΣΥ προς το ΑΚΕΛ, τον κ. Χριστόφια να λέει ότι θα συζητήσει με όλους. Εσείς δεν θα κάνετε κάποιο άνοιγμα;

Απ. Η δική μου υποψηφιότητα απευθύνεται στους πολίτες. Οι ηγεσίες των κομμάτων μπορούν να συνεργαστούν, από εκεί και πέρα είναι οι πολίτες.


Ερ. Ο κ. Κασουλίδης στην συνέντευξη του στο ΚΥΠΕ είπε ότι δεν διαφωνεί με τις θέσεις του κ. Χριστόφια στο Κυπριακό. Θεωρείτε ότι αν κάποιος από τους δύο αυτούς υποψήφιους δεν περάσει στον β’ γύρο των εκλογών, είναι πιθανόν να μείνετε μόνος.

Απ. Δεν γνωρίζω ποιες είναι οι θέσεις των κυρίως Κασουλίδη και Χριστόφια στο Κυπριακό. Δεν μας είπαν ούτε ο ένας ούτε ο άλλος τι εννοούν όταν μιλούν για πρωτοβουλίες, ποιο το περιεχόμενο τους. Εν πάση περιπτώσει, στις εκλογές ψηφίζουν οι ψηφοφόροι.

Ερ. Πόσο εφικτό είναι να συνεργαστείτε με κάποιο από τα μεγάλα κόμματα;

Απ. Δοθείσης της αριθμητικής διάταξης των κομμάτων στην Κύπρο, δεν μπορεί κανείς να εκλεγεί χωρίς συνεργασία με ψηφοφόρους άλλων κομμάτων. Όσον αφορά την συνεργασία μεταξύ ηγεσιών, αυτό είναι μια άλλη υπόθεση.

Ερ. Οι ηγεσίες όμως επηρεάζουν…

Απ. Βεβαίως επηρεάζουν.

Ερ. Ποια μορφή θα έχει η Κυβέρνηση που θα σχηματίσετε αν εκλεγείτε;

Απ. Δεν υπάρχει καμία δέσμευση. Ρωτήστε τους συνεργάτες μου και τα κόμματα που με στηρίζουν. Είναι όμως φυσική αρχή ότι εκείνοι με τους οποίους έχω συνάψει συμφωνία επί του προγράμματος, όταν το πρόγραμμα αυτό θα πρέπει να εφαρμοστεί, να συμμετάσχουν στην εφαρμογή του. Επαναλαμβάνω, όμως πως ούτε αριθμός, ούτε κάτι άλλο έχει συζητηθεί.

Ερ. Σε περίπτωση επανεκλογή σας, προτίθεστε να προχωρήσετε σε ανανέωση του Εθνικού Συμβουλίου;

Απ. Πιστεύω ότι πρόκειται για ένα χρησιμότατο θεσμό. Είχα συμβουλεύσει τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, όταν αυτός σκεφτόταν το ενδεχόμενο σχηματισμού Κυβέρνησης εθνικής ενότητας, να συστήσει αυτόν τον θεσμό αποκλειστικά για το εθνικό θέμα. Ο ΔΗΣΥ και ο κ. Αναστασιάδης αποχώρησε λέγοντας ότι διαρρέεται το περιεχόμενο των συνεδριάσεων. Μα οι πρώτοι που κάνουν τις διαρροές είναι αυτοί. Τι μπορεί να κάνει ο Πρόεδρος για να εμποδίσει τις διαρροές; Αφού λέγαμε καμιά φορά της στενογράφου που κρατούσε τα πρακτικά «πάρε τα από τις εφημερίδες»! Μετά, είπε ο ΔΗΣΥ πως αντί να παράγεται πολιτική, αναλισκόμαστε σε μονολόγους. Ποια η δική μου ευθύνη; Τα μέλη συμμετέχουν για να εκφράζουν τις απόψεις του και να συμβουλεύουν τον Πρόεδρο. Ευθύνομαι εγώ για τον τρόπο που γίνεται η συζήτηση. Πρόκειται για ένα συμβουλευτικό σώμα. Μετά τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, δεν υπάρχει Πρόεδρος που να συγκάλεσε το σώμα τόσες πολλές φορές όσες εγώ. Πολύωρες συνεδρίες με ευχέρεια να πει ο καθένας ό,τι θέλει. Αν μετά τις εκλογές, υπάρξει η καλή θέληση, τότε μπορούμε μ’ ένα πιο εποικοδομητικό τρόπο να προωθήσουμε τα θέματα μας. Η αδυναμία ή η δύναμη του Εθνικού Συμβουλίου είναι τα μέλη του, όχι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας.

Παρασκευή 16 Απριλίου 2010

ΑΣ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΤΟΥΜΕ ΛΟΙΠΟΝ ΓΙΑ ΤΗ "ΛΥΣΗ"

Eίναι γεγονός ότι οι πολιτικοί υπέρμαχοι της «λύσης» έχουν ορισμένα συγκριτικά πλεονεκτήματα απέναντι σε όσους πιστεύουν ότι όπως προδιαγράφονται οι συνθήκες, η οποιαδήποτε προοπτική έντιμης και υποφερτής λύσης τώρα, είναι αδύνατη. Κατ’ αρχήν διαθέτουν ισχυρούς κομματικούς μηχανισμούς για να φτιασιδώσουν όσο χρειάζεται το σκιαγραφημένο από τις μέχρι τώρα δηλώσεις και ενδείξεις, έκτρωμα-αν βεβαίως η απρόβλεπτη Τουρκία συναινέσει-, παρουσιάζοντας το ως το καλύτερο «προϊόν» από το 1974 και εντεύθεν. Εχουν και τον έλεγχο των πλείστων ΜΜΕ. Είναι μάλιστα αμφίβολο, με τη «σύγχυση» που επικρατεί σε κόμματα με μια αγωνιστική παράδοση στο Κυπριακό, αν την κρίσιμη στιγμή θα βρεθεί κανείς να υποβάλει το απλό ερώτημα, πώς είναι δυνατόν αυτό να συμβαίνει. Πώς είναι δυνατόν δηλαδή η βελτιωμένη πρόταση «λύσης» τους που μαγειρεύεται να συνάδει με την χιλιοδιατυπωμένη φοβέρα, την πατέντα της οποίας έχει κερδίσει επάξια ο κ. Αναστασιάδης, πώς ο χρόνος κυλά πάντα σε βάρος μας. Μια απειλή που παραπέμπει περισσότερο στις κακιές μάγισσες των παραμυθιών και λιγότερο σε διαλεκτική ανάλυση των πραγμάτων, η οποία δείχνει ότι κάποτε η έννοια του χρόνου, λαμβάνει μια παράξενα αντίστροφή πορεία, όπως για παράδειγμα με το σχέδιο Ανάν, που επιχειρήθηκε να πλασαριστεί από τις ίδιες τις «κακιές μάγισσες» ως «το καλύτερο σχέδιο που μας είχε μέχρι τότε προταθεί», ασχέτως του γεγονός ότι ο χρόνος κυλούσε και το 2004 σε βάρος μας... Επίσης, η ένταξη μας στην ΕΕ, ένα ιστορικό ορόσημο για την Κύπρο, με καταλυτική υποτίθεται επίδραση στο Κυπριακό, δεν επισυνέβη προφανώς σε μια σχισμή του χρόνου- όπως θα έλεγε και ο μεγάλος μας ποιητής Μιχάλης Πασιαρδής- αλλά στην πορεία του χρόνου «που εργάζεται σε βάρος μας»… Επιπλέον, οι ζηλωτές της «λύσης» έχουν το πλεονέκτημα της δελεαστικής για τον απλό κόσμο, κίνησης στο Κυπριακό, ασχέτως του που αυτή οδηγεί, σε αντίθεση με την άλλη άποψη, το μοναδικό όπλο της οποίας είναι η επιμονή σε αρχές, στάση που ενίοτε προκαλεί «ακινησία» όταν αυτές οι αρχές δεν προάγονται επί μακρόν όπως συμβαίνει στην περίπτωση της Κύπρου. Οι μεν μπορούν να «πουλήσουν» ελπίδα, οι δε, μονάχα «αναποτελεσματική» εμμονή σε αρχές, η χρηματιστηριακή τιμή των οποίων κατρακυλά. Σε μια κοινωνία όπου έχει επιβληθεί η δαιμονοποίηση και περιθωριοποίηση της άλλης άποψης, όπου αυτοί που έπρεπε να ήταν αντιπολίτευση είναι συμπολίτευση και εκείνοι που θα έπρεπε να ήταν συμπολίτευση, είναι (δήθεν) στην αντιπολίτευση και που όποιος τολμά να διαφωνήσει με την κρατούσα άποψη για το πού πάνε τα πράγματα, ταμπελώνεται ως απορριπτικός και αντιομοσπονδιακός, είναι εύκολο «πουλήσεις» στον κόσμο ότι κάτι τεκταίνεται, κάνοντας τον ταυτόχρονα να μην διερωτάται για το τι πραγματικά γίνεται. Διότι αυτό που πραγματικά γίνεται είναι η κατοχύρωση των συνιστούντων κρατών, του προεδρικού συμβουλίου, της εκ περιτροπής προεδρίας, -όπως ο ό ίδιος ο Πρόεδρος ομολόγησε- η δημιουργία μιας εικονικής πραγματικότητας περί δήθεν κοινής βάσης στα ζωτικά θέματα της μίας κυριαρχίας και ιθαγένειας, ελλείψει πραγματικής σύγκλισης και ενόψει βεβαίως της επαναφοράς του σχεδίου Ανάν καθώς και ένα πέπλο μυστηρίου για το τι συμβαίνει στο περιουσιακό, στην ασφάλεια, τις εγγυήσεις, την αποχώρηση του κατοχικού στρατού κλπ. Πέραν από τις αδιάλλακτες και δημοσίως κατατεθειμένες θέσεις της τουρκικής πλευράς, ουδείς γνωρίζει αν, και τι είδους συγκλίσεις υπήρξαν σε αυτά τα θέματα ούτε καν αν υπάρχει η παραμικρή προοπτική να υπάρξουν. Οσον δε αφορά το θέμα των εποίκων, η αρμόδια ομάδα εργασίας αναμένεται ακόμη…να συσταθεί. Θυμίζει αυτή η «παράλειψη» το ερώτημα που απηύθηναν επιφανείς πολιτικοί προς τους ασεβείς απέναντι στην «κυπριακή νέα τάξη πραγμάτων», προς εκείνους δηλαδή που δεν τρώνε κουτόχορτο και διαβλέπουν τη θλιβερή πορεία των πραγμάτων: «Μα θέλετε πρώτα λύση και μετά συνομιλίες;», διερωτήθηκαν. Ας ελπίσουμε λοιπόν ότι το θέμα των εποίκων θα συζητηθεί λοιπόν πριν από τη λύση… Σε σχέση δε με την αισθητική του πράγματος, τα παλιά φαντάσματα των εποικοδομητικών ασαφειών-η απόσταση δηλαδή μεταξύ του μεσαίωνα για την Κύπρο που επιδιώκουν να επιβάλουν οι Τούρκοι και των… δικών μας συμβιβασμών - ως «θέμα ερμηνείας», έχουν ανέβει ήδη στο κατώφλι μας. Τουλάχιστον ας παραδεχτούν οι ηγέτες της κυπριακής νέας τάξης πραγμάτων ότι αυτό στο οποίο μας οδηγούν, θα προσομοιάζει μ’ ένα από τα πολλά «δημιουργήματα» της έχουσας το γενικό πρόσταγμα της «απανταχού συμφιλίωσης και ειρήνευσης»- βλέπε νεοταξικό έρεβος και δυστυχία για μυριάδες -, διεθνούς νέας τάξης πραγμάτων. Τα απτά παραδείγματα της κατασπαραγμένης Παλαιστίνης, της κατατεμαχισμένης Γιουγκοσλαβίας, του βοσνιακού και κοσοβάρικου εκτρώματος, του ιρακινού υβριδίου ή ακόμα του αφγανικού τερατουργήματος, είναι πειστικές υπομνήσεις Αλλά ποιός παραδέχθηκε εκ των προτέρων ανομολόγητους συμβιβασμούς και εκπτώσεις;

Σάββατο 10 Απριλίου 2010

ΤΙΤΛΟΣ:Η ΤΕΘΛΑΣΜΕΝΗ ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΜΙΑ ΘΝΗΣΙΓΕΝΗ ΛΥΣΗ

Toυ Γιώργου Χριστοδουλίδη

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εξελέγη υποσχόμενος δίκαιη λύση στη βάση αρχών. Μας έφερε την εκ περιτροπής προεδρία που καταργεί κάθε έννοια δημοκρατίας και μια διαδικασία σταθμισμένης ψήφου που υποδιαιρεί τη ψήφο των Ελληνοκυπρίων τόσες φορές, ώστε να χάνει κανείς το λογαριασμό.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εξελέγη υποσχόμενος ότι θα επιδιώξει μια λύση που θα αίρει τον εποικισμό. Με το καλημέρα αποδέχθηκε την παραμονή 50,000 εποίκων.

O Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατία ως θεματοφύλακας του Συντάγματος αποδέχθηκε έννοιες όπως είναι ο «συνεταιρισμός» και τα «συνιστώντα κράτη» οι οποίες επιφέρουν καίρια πλήγματα στο ενιαίο του κράτους.

Υποσχέθηκε ότι δεν θα προχωρούσε σε απευθείας συνομιλίες χωρίς την εξεύρεση κοινού εδάφους. Προχώρησε.

Οφείλει να καταδεικνύει την παράνομη υπόσταση του ψευδοκράτους. Αντί τούτου, αναμίχθηκε στις ψευδοεκλογές που διεξάγονται κατά παράβαση αποφάσεων του ΣΑ του ΟΗΕ στην κατεχόμενη και ελεγχόμενη από την Τουρκία(με απόφαση του ΕΔΑΔ) περιοχή, χαρακτηρίζοντας τες τρεις φορές ως εκλογές (χωρίς εισαγωγικά), για να εκφράσει τη στήριξη του υπέρ ενός εκ των «υποψηφίων» του υποτελούς (με βάση πάλι απόφαση του ΕΔΑΔ) και νοθευμένου δημογραφικά από δεκάδες χιλιάδες εποίκους, καθεστώτος.

Διακήρυξε πλειστάκις ότι εφαρμόζει την αρχή πως τίποτα δεν θεωρείται συμφωνημένο αν δεν συμφωνηθούν όλα. Όταν όμως τον επικρίνουν για τις «γενναιόδωρες προσφορές» του, τις χρεώνει στους προκατόχους του.

Δήλωσε επανειλημμένως, με τελευταίο παράδειγμα τη δημοσιογραφική διάσκεψη που έδωσε, πως στις συνομιλίες δεν υπήρξε η αναμενόμενη πρόοδος. Πριν στεγνώσει το μελάνι από την αποτύπωση των δικών του δηλώσεων, προχώρησε και συνυπόγραψε κοινή δήλωση με τον κ. Ταλάτ η οποία κάνει λόγο σε «αξιοπρόσεκτη πρόοδο».

Ο εκ των απορρήτων του, Γιώργος Ιακώβου, με γραπτή δήλωση διαβεβαίωνε ότι δεν θα εκδιδόταν κοινό ανακοινωθέν επειδή υπάρχει αγεφύρωτο χάσμα όσον αφορά το περιεχόμενο του. Ο ίδιο ο κ. Χριστόφιας αλλά και ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος απέρριπταν κατηγορηματικά τον ενδεχόμενο να εκδοθεί κοινό ανακοινωθέν ή τέλος πάντων, να εκδοθεί οτιδήποτε την 30η Μαρτίου ημερομηνία κατά την οποία είχε οριστεί η τελευταία συνάντηση Χριστόφια – Ταλάτ, πριν αχθεί το θέμα ενώπιον του Εθνικού Συμβουλίου. Μετά το πέρας της συνάντησης, σε μια οργανωμένη εκ των προτέρων τελετή, εκδόθηκε τελικά μια «κοινή δήλωση». Αυτή την «αυθόρμητη» ενέργεια χαιρέτισαν λίγες ώρες μετά με εξίσου «αυθόρμητες» γραπτές δηλώσεις ο ΓΓ του ΟΗΕ, ο κ. Μπαρόζο και γενικά όσοι επιθυμούσαν την έκδοση της.

Ο κ. Χριστόφιας συζητά για 18 μήνες με τον Ταλάτ-όπως καταδεικνύει και η «κοινή δήλωση»- κυρίως τα κεφάλαια εκείνα στα οποία η πλευρά μας βασικά έχει να δώσει(και έδωσε πολλά χωρίς να πάρει τίποτα). Τα κεφάλαια που η ε/κ πλευρά αναμένει να πάρει (περιουσιακό, εγγυήσεις, εδαφικό, ασφάλεια κλπ) παραμένουν είτε ανέγγιχτα, είτε δεν υπάρχει καμία πρόοδος να επιδειχθεί σε αυτά. Τουτέστιν ο κ. Χριστόφιας έδωσε χωρίς να περιμένει να πάρει, ούτε γνωρίζει αν θα πάρει. Με αυτό τον τρόπο ο καθένας μπορεί να «λύσει» το Κυπριακό.

Συχνά κατακεραυνώνει όσους «επιδιώκουν το ευκταίο», ενώ παρουσιάζεται ως υπέρμαχος του εφικτού. Aγνοεί ή δεν λαμβάνει υπόψη την αρχή ότι για να πετύχεις το εφικτό, οφείλεις τουλάχιστον να επιδιώξεις το ευκταίο;

Το Εθνικό Συμβούλιο ομοφώνησε τον περασμένο Σεπτέμβριο σε κάποιες βασικές αρχές λύσης. Με τις υποχωρήσεις και τις επιλογές του, ο Πρόεδρος δείχνει ότι γι' αυτόν, εκείνες οι αποφάσεις δεν σημαίνουν και πολλά πράγματα.

Πορεύεται με βάση ένα "δόγμα λύσης" που έχει διαμορφώσει εδώ και χρόνια στο μυαλό του. Αρνείται να αποδεκτεί σύνθεση απόψεων, δεν θέλει ή δεν μπορεί να διαβλέψει τον κίνδυνο, η τεθλασμένη πορεία που ακολουθεί, χαρακτηριστικό της οποίας είναι οι συνεχείς παρεκβάσεις (επιεικώς) από υπεσχημένα και δεσμεύσεις προς εταίρους και μη, να οδηγεί κατευθείαν σε μια τεθλασμένη και συνεπώς θνησιγενή λύση.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παραπονείται συχνά ότι δεν τυγχάνει της απαιτούμενης στήριξης και εμπιστοσύνης. Με βάση τα προαναφερόμενα, ο καθένας μπορεί να κρίνει αν δικαιούται περισσότερης στήριξης και εμπιστοσύνης.

Τετάρτη 7 Απριλίου 2010

"ΜΕ ΤΗΝ ΚΙΝΗΣΗ ΤΩΝ ΥΑΛΟΚΑΘΑΡΙΣΤΗΡΩΝ" ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΧΑΡΙΤΩΝΙΔΗ:ΜΙΑ ΒΙΩΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΘΕΣΗ

Η ποιητική συλλογή «Με την κίνηση των υαλοκαθαριστήρων» του λογοτέχνη Γιώργου Χαριτωνίδη είναι μια ιστορία στίχων για τη σύγχρονη κυπριακή τραγωδία, γραμμένη από ένα αυτόπτη μάρτυρα της, με την έννοια του μάρτυρα να αποκτά στην περίπτωση αυτή, ένα εμπλουτισμένο νόημα, αφού ο ποιητής δεν ήταν μόνο αυτόπτης μάρτυρας των τραγικών γεγονότων του 74.

Ηταν ταυτόχρονα μάρτυρας ως κρατούμενος στις τουρκικές φυλακές, ως μελλοθάνατος, γιατί η σκιά του θανάτου έπεφτε βαριά πάνω όσους πολέμησαν τον Αττίλα, σε όσους αιχμαλωτίστηκαν και μεταφέρθηκαν στις τουρκικές φυλακές. Αυτή η βαριά σκιά πέφτει και πάνω στους στίχους του Χαριτωνίδη, τους νοηματοδοτεί.


«Δεκαπέντε αιχμαλώτους
Κάτω από τον πλάτανο δολοφόνησαν..
Το ραδιόφωνο έπαιζε
Δεν επιτρέπονται οι αναμνήσεις…»


Εξι χρόνια νωρίτερα στις αναμνήσεις με πολλά κουκούτσια, το συγκλονιστικό αυτό έργο, προάγγελο των υαλοκαθαριστήρων, καταγραφόταν με τρόπο αφοπλιστικά ρεαλιστικό η τρομαχτική εξάσκηση των Ελληνοκύπριων αιχμαλώτων στην ιδέα του θανάτου.

Ο Τούρκος μηχανικός αρχίζει να τους χτυπά μ’ ένα σφυρί μέσα στο λεωφορείο.

«Χτύπαγε στα πόδια και το κεφάλι-γράφει ο Χαριτωνίδης- Ακουγα την κραυγή του πόνου που πλησίαζε και περίμενα να φάω κι εγώ το χτύπημα, για να τελειώνω. Ημουν σκυφτός και σφιγμένος από το φόβο. Εφαγα μια. Με χτύπησε στο πίσω μέρος του κεφαλιού. Πόνεσα πολύ, αλλά δε λιποθύμησα. Το άλλο χτύπημα που μου έτυχε ήταν στην πλάτη. Οι αιχμάλωτοι ούρλιαζαν από τον πόνο και τον πανικό. Σε κάποια στάση κατέβηκε κι έτσι γλυτώσαμε προσωρινά».

Τα βασανιστήρια, οι κακουχίες και η πορεία προς το άγνωστο που ισοδυναμούν στη ψυχή του ανθρώπου με βάδισμα προς το θάνατο συνεχίζονται στις τουρκικές φυλακές και απεικονίζονται ανάγλυφα στους υαλοκαθαριστήρες.


«Στο 251 τ.π. μείναμε οι μισοί,
Αιχμάλωτοι οι άλλοι.
Φυλακές Τουρκίας,
Κουκούτσια καρπουζιού,
Όσα πέσανε ή έφτυσαν οι άλλοι
Απ, την πείνα μην πεθάνω…»


Ο Χαριτωνίδης ενόσω ήταν αιχμάλωτος, αναγκαζόταν να τρώει τα κουκούτσια των καρπουζιών για να επιβιώσει. Ηταν τόσο μικρές οι μερίδες των καρπουζιών που μοίραζαν οι φύλακες στους κρατούμενους, που δεν αρκούσαν. Μάζευε τα κουκούτσια και τα κατάπινε. Αυτά τα κουκούτσια συνέθεσαν για τον συγγραφέα ένα μωσαϊκό ανελέητης μνήμης. Ο ίδιος το είπε αναμνήσεις με πολλά κουκούτσια. Εγώ θα αποτολμούσα να το αποκαλέσω, σφετεριζόμενος ένα στίχο του Καρούζου, ενθύμιο φρίκης.

Η αναφορά στο βραβευμένο μυθιστόρημα του Χαριτωνίδη, θα ήταν ατελής αν δεν συμπληρωνόταν με την υπόμνηση της νουβέλας του «Με διαβατήριο και βίζα μιας μέρας», ένα οδυνηρό οδοιπορικό στις κατεχόμενες περιοχές της πατρίδας μας, μια μαυρόασπρη αντιπαράθεση με το πολύχρωμο φόντο των προκατοχικών αναμνήσεων, που κατέστη δυνατή με το άνοιγμα των οδοφραγμάτων το 2003.

Τα τρία αυτά έργα ενώνονται ως κρίκοι στην ίδια αλυσίδα παραπέμπουν θεματολογικά αλλά και βασανιστικά στη νοητή εκείνη αλυσίδα που 39 τώρα χρόνια κρατά την Κύπρο αιχμάλωτη της τουρκικής αυθαιρεσίας και ακίνητη στο χρόνο. Συνιστούν μια λυρική μαρτυρία ατομικής και συλλογικής οδύνης, συνυφασμένης με την πορεία ενός ολόκληρου λαού.

Η συλλογή «Με την κίνηση των υαλοκαθαριστήρων» είναι το ποιητικό επιστέγασμα των προηγούμενων δύο πεζών του Χαριτωνίδη. Το έργο αν και κυριαρχείται από έντονη νοσταλγία, εκτυλισσόμενο στο φόντο του χαμένου χώρου και χρόνου, στο φόντο της χαμένης αλλά ζωντανής πατρίδας, δεν αποπνέει οποιαδήποτε διάθεση παράδοσης ή μοιρολατρίας. Το προφανές τετελεσμένο δεν γίνεται αποδεκτό από τον λογοτέχνη. Ο ποιητής που από αιχμάλωτος των Τούρκων, έγινε εσαεί αιχμάλωτος της τρομαχτικής περιπέτειας του, βρίσκει τη δύναμη να τραγουδά με αξιοπρέπεια τους επώδυνους στίχους του, οραματιζόμενος ηρωικές αποτροπές γεγονότων. Γράφει:

«Γύρω στις έντεκα με δώδεκα τη νύχτα, την ώρα που νυστάζω,
Ανακαταλαμβάνω το κάστρο της Κερύνειας».

Αυτή η άρνηση υποταγής λαμβάνει ενίοτε μια μορφή υπερβατική και ευχετήρια, εξέλιξη όχι παράλογη, μπροστά στο δέος της συμφοράς.

«Αν έπρεπε να αφανιστούμε,
Αν έπρεπε να χάσουμε σπίτια και περιουσίες,
Υπήρχαν πολλές καταστροφές:
Οι σεισμοί,
Οι πλήμμυρες,
Οι πυρκαγιές»

Η αδυναμία του κοινού ανθρώπου να αλλάξει τον ρουν της ιστορίας, αναδύεται από το ποίημα με μια μοντική διάθεση. Οι «υαλοκαθαριστήρες» δικαιωματικά διεκδικούν μια περίοπτη θέση στη κυπριακή λογοτεχνία αφού, πέραν των άλλων, χαρακτηρίζεται από μια κατακτημένη δια πυρός και σιδήρου μοναδικότητα: Πρόκειται για μια έντιμη, πολλές φορές χαμηλόφωνη, βιωματική μαρτυρία πολέμου που σπάνια συναντούμε στην ποίηση μας. Ελάχιστοι είναι οι Κύπριοι λογοτέχνες που βίωσαν στο πεδίο της μάχης την κόλαση του πολέμου και ακολούθως αποτόλμησαν την ποιητική ανάπλαση των βιωμάτων τους. Ναι συμφωνώ, ο ποιητής δεν μπορεί να βρίσκεται πάντα στον πυρήνα που πάλλει την ποιητική του. Η διαισθητική ικανότητα, παράμετρος της ποιητικής νοημοσύνης, αποτελεί ουσιώδη προϋπόθεση της ποίησης.
Η βιωματική όμως ανάπλαση της φρίκης του πολέμου προϋποθέτει τη φυσική παρουσία του ποιητή. Και ιδού η τραγική ειρωνεία. Οσα για τον άνθρωπο ως φυσική παρουσία στο χώρο συνιστούν μαρτύριο φρικτό και μοίρα τραγική για την ποίηση αποτελούν προνόμιο.

«Στο Πέντε Μίλι, στην ακτή
Σκοτωμένα σώματα του Ιούλη
Ανάσκελα μπρούμυτα
Αγνοούμενα, έμειναν εκεί.
Στο Πέντε Μίλι, στην ακτή,
Τώρα σώματα, στην ίδια θέση,
Αγγλοσαξώνων,
Στην ίδια στάση,
Ρουφούν σε τιμή ευκαιρίας
Της Κερύνειας τον ήλιο»

Το πιο πάνω ποίημα δεν είναι μόνο ένα απτό παράδειγμα αυθεντικής κατάθεσης για τη φρικαλεότητα του πολέμου. Είναι η σύζευξη, η συμπλοκή του τότες με το τώρα, το τώρα των κατεχομένων, όπου Βρετανοί τουρίστες λικνίζονται ακριβώς στην ίδια ακτή όπου πριν από 35 χρόνια κείτονταν τα πτώματα του πολέμου. Συνιστά ταυτόχρονα το δεύτερο μοτίβο μιας δέσμης ποιημάτων, που αναδεικνύουν την άλλη παραλλαγή της τραγικής κυπριακής πραγματικότητας . Αυτήν της επιστροφής σε αγαπημένα μέρη μετά το άνοιγμα των οδοφραγμάτων, η οποία διαφέρει αλλά δεν υπολείπεται συγκινησιακής φόρτισης από εκείνην του 74 γιατί πρόκειται για μια δραματική σύγκρουση του ανθρώπου με τον χρόνο: Το χρόνο προ και κατά το 74 και το χρόνο που διαμορφώνει το τοπίο της αισθητικής αναζήτησης του συγγραφέα, δεκαετίες μετά.

Η δίψα των προσφύγων να δουν τι απέγιναν οι τόποι τους, στερεύει απότομα αφού η αυθόρμητη πηγή της κίνησης προς τα κατεχόμενα εδάφη μας, φέρνει τις χιλιάδες εκείνες των αγνών ανθρώπων που πέρασαν για πρώτη φορά τα οδοφράγματα το 2003, αντιμέτωπους με την σύγχρονη εκδοχή της κατοχής. Οι μνήμες από το σχήμα των εγκαταλελειμμένων σπιτιών, από τα όρια των περβολιών και των αμπελώνων, οι ενοράσεις των ανεξερεύνητων οριζόντων της πατρίδας μας πριν τους θολώσει ο καπνός του πολέμου, τα χρόνια που αναγκάστηκε να εκριζώσει και να πάρει μαζί του ο κάθε ξεριζωμένος στον μεταγενέστερο τόπο της προσφυγοποίησης, ξαφνικά καταρρέουν και συνθλίβονται κάτω από το βάρος της συνάντησης με την αλλοτριωμένη κατοχική πραγματικότητα. Μια διαδικασία απομυθοποίησης πόθων και αναμνήσεων αρχίζει με τη συνειδητοποίηση του ότι δεν πρόκειται για πραγματική επιστροφή αλλά για περιήγηση σε μέρη που τώρα φαντάζουν πιότερο ξένα παρά οικεία.

Το είπε ο μεγάλος μας λόγιος και ποιητής Μιχάλης Πασιαρδής. Από το 74 και εντεύθεν, ο χρόνος έπαψε να έχει για την Κύπρο τη γνωστή του μορφή. Ζούμε εγκλωβισμένοι σε μια σχισμή του χρόνου.

«Στο βομβαρδισμένο σπίτι μια κάμαρη μόνο ορθή.
Κοτέτσι σήμερα έποικου,
Στη θέση τους τα έπιπλα.
Μόνο η βιβλιοθήκη μπρούμυτα
Κάτω πεσμένη,
Νεκρός από πισώπλατη σφαίρα.
Τα βιβλία σκόρπια πτώματα,
Τυμπανισμένα.
Στις λέξεις τους
Πατούν και κουτσουλούν οι κότες».


Η ένταση των βιωμάτων αναζωπυρώνεται και τροφοδοτεί μια ήδη προϋπάρχουσα μετατραυματική εμπειρία, δείγμα του ότι η ατομική μνήμη, σμιλεμένη στις προκλήσεις δύσκολων καιρών, μπορεί να αντιπαρατεθεί με αξιοπρέπεια σε πρακτικές συλλογικής αμνησίας.

Γιατί με την κίνηση των υαλοκαθαριστήρων του, ο Χαριτωνίδης έχω την αίσθηση ότι επιχειρεί να συνθέσει κάτι πέραν από ένα πληγωτικό ανάγνωσμα. Φιλοδοξεί οι υαλοκαθαριστήρες του να καθαρίσουν το λερωμένο από τα ψέματα και την υποκρισία ανεμοθώρακα της σημερινής καθημερινότητας μας.

Η κίνηση των υαλοκαθαριστήρων επιτρέπει στον αναγνώστη, χωρίς εχέγγυα επιστροφής, να διεισδύσει στην εμπόλεμη ζώνη που χαράχτηκε ανεξίτηλα στα εσώψυχα του ποιητή, να βιώσει με τη σειρά του τους εφιάλτες και τον εκμηδενισμό που επιφέρει ο πόλεμος, είτε αυτός χάνεται, είτε κερδίζεται.

Αυτό το αμετακίνητο υπαρξιακό φορτίο που ενετάλην να κουβαλά ο Χαριτωνίδης στους ώμους του, δονείται και αποτυπώνεται με ποιητική πνοή ισχύος σε μια από τις καλύτερες στιγμές της συλλογής:

«Βιογραφικό μην μου ζητάτε.
Δεν γεννήθηκα.
Πέθανα απευθείας στη Λάπηθο.
(παρθενογένεσις, αντίθετη έννοια).
Ως σκόνη μόνο υπάρχω.
Μετά που με ξεσκόνισαν
Απ’ το βορινό παράθυρο του σπιτιού μου,
Ως προσφυγόσκονη κατακαθημένη
Ζω στην Αθήνα.
Συχνά οι νοικοκυρές με καθαρίζουν
Απ’ τα τζάμια τους»

Το βιβλίο του Χαριτωνίδη είναι πιστεύω μια σημαντική στιγμή στην κυπριακή ποίηση. Αν μη τι άλλο, υπηρετεί την ανάγκη μιας επικοινωνίας που στις μέρες μας μοιάζει χαμένη γιατί παραμένει ανείπωτη. Είναι η φωνή ενός ανθρώπου που δεν έζησε αλλά επέζησε. Ενός ανθρώπου που πέρασε μέσα από τη φωτιά και εξήλθε καιόμενος. Αστάθμητοι παράγοντες καθόρισαν την τύχη του. Η μοίρα του δέθηκε με τη μοίρα της πατρίδας του, συνάμα, με τη μοίρα χιλιάδων άλλων γνωστών και αγνώστων που είτε χάθηκαν για πάντα, ξεχασμένοι, είτε έμειναν να ζουν σημαδεμένοι από αυτά που τους έτυχαν. Κάποιοι από αυτούς για να εξιστορούν, να αυτοπροσδιορίζονται και να μας βοηθούν να αυτοπροσδιοριστούμε. Αν δεν υπήρχε συλλογή αυτή, θα έπρεπε να γραφτεί αφού κατά την άποψη μου, πέραν των άλλων χαρισμάτων της, επικυρώνει ένα από τα πλέον μνημειώδη ποιήματα της κυπριακής λογοτεχνίας, τον Ονήσιλο του Παντελή Μηχανικού:
Δέκα χρόνια έστελλε τις μέλισσές του ο Ονήσιλος
να μας κεντρίσουν
να μας ξυπνήσουν
να μας φέρουν ένα μήνυμα.
Δέκα χιλιάδες μέλισσες έστειλε ο Ονήσιλος
κι όλες ψοφήσανε απάνω στο παχύ μας δέρμα
χωρίς τίποτα να νιώσουμε.
Τριαντατρία χρόνια μετά την έκδοση της βραβευμένης «Κατάθεσης» του Μηχανικού που περιλαμβάνει τον Ονήσιλο, ένα άλλος ποιητής, επιχειρεί να διαπεράσει το παχύ μας δέρμα, να μας στείλει το μήνυμα ότι τίποτα δεν ξεχνιέται, ότι χωρίς γνώση του παρελθόντος, της ιστορίας, δεν υπάρχει μέλλον. Κάποιοι ίσως πουν είναι αργά, το πεπρωμένο έχει γραφτεί. Ο Χαριτωνίδης νομίζω όμως μας υποβάλλει πώς αν υπάρχει πεπρωμένο, αξίζει κανείς να προσπαθήσει να το υπονομεύσει ή τουλάχιστον, αξίζει κανείς να αγωνίζεται μέχρι να του εμφανιστεί.